De wieken draaien op deze zonnige dinsdagochtend bij Holten’s Molen in Deurne. Sommige kinderen uit groep 4 van basisschool De Bron valt het ook op. Ze mogen vandaag, net als honderden leerlingen voor hen, een uur ‘meedraaien’ op de molen. En dat is hard werken.
Een zak meel takelen, een boomstam rollen, een wagentje op rails vooruitduwen. Het is een greep uit de werkzaamheden die de kinderen mogen uitvoeren. Gretig pakken ze alles aan onder begeleiding van de vrijwilligers van de molen.
“Kinderen leren vooral door te doen. Wat hier op de molen gebeurt, kun je niet uitleggen in een boek, maar kun je ze beter laten ervaren”, zegt vrijwilligster Nel de Theije.
Muis Jan op de molen
Zij en haar man Charles, gepensioneerde leerkrachten, bedachten het educatieprogramma ‘Muis Jan op de molen’ voor basisschoolleerlingen uit de middenbouw.
Er is overigens wel een boek van, maar dat is een voorleesboek. De kinderen lezen van tevoren klassikaal het verhaal waarin Muis Jan de molen ontdekt. Als hij terugkomt bij zijn vriendinnetje Janet stelt zij vragen over de werking ervan. Die kan Muis Jan echter niet beantwoorden.
Zo begint ook het programma. De kinderen hangen aan de lippen van Charles als hij de knuffelmuizen Jan en Janet erbij pakt. “Kennen jullie deze twee?” “Jaaa!”, klinkt het in koor. “Hebben jullie vragen over de molen waarop jullie het antwoord moeten zoeken?” Alle 25 leerlingen zwaaien met een briefje waarop hun vraag staat.
Tekst gaat verder onder de video.
Klimmen naar de meelzolder
Dan kan het ontdekken van de molen in kleine groepjes gaan beginnen. Op een steil, smal houten trapje klimmen de kinderen naar boven naar de meelzolder waar molenaar Marius ze opwacht. Ze krijgen allemaal een klein beetje graan in hun hand om te proeven.
Sommigen trekken een vies gezicht. “Bah! Het is hard.” De molenaar legt uit dat mensen daar vroeger ook zo over dachten en dat ze het daarom vermaalden tot meel om brood mee te maken. “Mijn vraag is al beantwoord!” roept één van de leerlingen alert.
Alle kinderen staan er met hun neus bovenop als de molenaar zemelen onder een miniatuur molensteen verbrijzelt. Het witte meel wat over blijft, willen ze graag aanraken. “Wat kun je hier nog meer van maken behalve brood?” “Poffertjes, pannenkoeken en cupcakes”, roept een meisje enthousiast.
Ouderwets handwerk
Het leren gaat verder beneden. Daar legt Charles de werking van tandwielen uit aan de hand van een demonstratiemodel. De leerlingen luisteren geboeid. Ook verderop in het winkeltje letten ze goed op als twee dames demonstreren hoe je een kilo meel afweegt met een ouderwetse weegschaal met gewichtjes.
“Ik vind het heel goed dat ze dit ambacht levend houden”, zegt een moeder die mee is als begeleiding. “Hoeveel kinderen weten nu hoe een molen werkt? Ze kennen alleen maar computers en machines.”
Buiten gaan de leerlingen aan de slag met het vervoeren van hout, want de molen wordt ook gebruikt voor het zagen van boomstammen. Ze duwen een wagentje met een dikke plank zo hard over de rails dat een vrijwilliger ze moet afremmen. Het plezier spat ervan af.
“Hier moeten ze echt werken. Dat is iets heel anders dan wrijven over een beeldscherm”, zegt Charles lachend. Na een vol uur zwoegen, proeven en opletten vertrekt de klas weer. “Ik wil niet naar school. Ik wil hier blijven’, zegt een jongen. Een groter compliment kunnen ze bij Holten’s Molen niet krijgen.
Foto’s: Jos van Neerven/Babette Margés
