Tijdens de uitreiking van het Platform Global Goals Deurne werd onlnags stilgestaan bij het indrukwekkende leven van pater Frans van der Hoff (1939–2024). Hij was de grondlegger van de internationale Fairtradebeweging en mede-oprichter van het Max Havelaar-keurmerk. Zijn nicht, de Deurnese Carolien van der Hulst, nam het publiek tijdens de bijeenkomst mee in het levenswerk van haar oom.
Van der Hoff groeide op in De Rips en studeerde economie en theologie in Nijmegen, gevolgd door theologie in Duitsland. Hij wist zijn economische kennis te verbinden met een sterke idealistische overtuiging. In de jaren tachtig introduceerde hij samen met Nico Roozen het Max Havelaar-keurmerk; een doorbraak in de handel met ontwikkelingslanden.
Fairtrade Nederland
“Voor die tijd werd ‘eerlijke’ koffie uit ontwikkelingslanden vooral via wereldwinkels verkocht,” vertelt Van der Hulst. “Met het Max Havelaar-keurmerk konden supermarkten voortaan gegarandeerd eerlijke koffie aanbieden. Dat initiatief kreeg wereldwijd navolging en groeide uit tot Fairtrade, een begrip dat iedereen nu kent.”
Bij de uitreiking was ook Marloes Groenewegen, de nieuwe directeur van Fairtrade Nederland, aanwezig. “Dat was heel bijzonder om te zien”, zegt Van der Hulst. “Ze hebben elkaar nooit ontmoet, maar voor haar is het waardevol om de verhalen en geschiedenis te horen van familieleden van de grondlegger van haar organisatie. Om te zien welke strijd er is geleverd door de coöperaties. Dit is zijn levenswerk.”
Strijd voor eerlijke handel
Frans werd in 1968 tot priester gewijd en koos bewust voor een leven in dienst van de armen. In Mexico vond hij zijn roeping; hij werkte met inheemse gemeenschappen en hielp koffieboeren zich te verenigen in de coöperatie UCIRI, die hij in 1982 mede oprichtte. Die organisatie bestond uit dorpen in de Istmus-regio van Mexico en bouwde een eigen keten op voor de productie en export van biologische koffie naar Europa. “Door het transport zelf te organiseren, schakelden de boeren de dure tussenhandel uit, wat soms tot gevaarlijke spanningen leidde. Tegelijkertijd zorgde het voor een eerlijke en duurzame handel”, vertelt Van der Hulst.
Toen later problemen ontstonden rond de export van koffie, onder meer naar Nederland, was Van der Hoff medeoprichter van de Stichting Max Havelaar. Het keurmerk, dat zijn naam ontleende aan de hoofdpersoon uit Multatuli’s roman over misstanden in de koloniale koffieteelt, werd opgezet om deze problemen aan te pakken en de boeren een eerlijke prijs voor hun koffie te garanderen.
Internationale erkenning
Door zijn publicaties over eerlijke handel en rechtvaardige economie kreeg Van der Hoff internationale bekendheid en waardering, al bleef die in Nederland opvallend beperkt. Hij werd gevraagd voor lezingen en congressen over de hele wereld en zijn inzet leverde hem een reeks onderscheidingen op.
In 2005 werd hij in Parijs door president Chirac benoemd tot Chevalier de la Légion d’Honneur. Later dat jaar werd hij uitgeroepen tot Commandeur in de Kroonorde van België, gevolgd door een eredoctoraat aan de universiteit van Louvain-la-Neuve, de Groeneveldprijs, de Noord-Zuidprijs van de Raad van Europa en in 2007, het ridderschap in de Orde van Oranje-Nassau. Zijn laatste onderscheiding, in 2023, kwam uit Oaxaca in Mexico, voor zijn verdiensten voor de ecologische landbouw.
Van der Hoff voelde zich volgens zijn nicht het meest thuis in zijn eenvoudige huisje in Barranca Colorado, tussen de mensen met wie hij zijn leven had gedeeld en onderhield tot het laatst warme banden met zijn familie. “Toen wij hoorden dat hij was overleden, zaten we met de familie de volgende dag al in Mexico.”
Beeld: Carolien van der Hulst
