De boerderij aan het Haageind in Deurne waarin tot 2009 Restaurant Het Hof van Deurne was gevestigd, is sinds 2017 het onderkomen van een school met een heel eigen manier van lesgeven. De Sociocratische leeromgeving LOS Deurne vormt ondertussen al zeven jaar een plaats waar naar iedereen wordt geluisterd en er met ieders mening rekening wordt gehouden. Eind juni verscheen het boek ‘Je moet het wel durven’ over de vorm van onderwijs die ook bij LOS Deurne wordt aangeboden. Hierin komen ook twee oud-leerlingen van de Deurnese school aan het woord.
Mariken Althuizen uit Vlierden richtte in 2017, samen vier anderen, de Sociocratische leeromgeving LOS Deurne op. Ze legt uit hoe ze daartoe kwam en hoe de onderwijsmethode ruimte en tijd geeft aan de leerlingen om zich te laten inspireren en zichzelf te ontwikkelen.
Alle stemmen gelden
De kinderen leren op de school aan het Haageind vanuit eigen interesses, talenten en mogelijkheden op een manier die bij hen past. Leerlingen én begeleiders maken op sociocratische wijze afspraken over alles wat er in en rond de leeromgeving van LOS Deurne gebeurt. Sociocratie is een vorm van democratie waarbij niet de meeste stemmen gelden, maar alle stemmen gelden.
Voor de school in Deurne ontstond werkte Althuizen bij een Socratische leeromgeving in Eindhoven, waar ook haar kinderen les kregen. Vanuit Deurne was dat al een flink eind reizen en toen de school uiteindelijk verhuisde naar Veldhoven werd de reisafstand te groot. Dat was voor Mariken het moment om het heft in eigen handen te nemen: “Per toeval kwamen we uit bij ons huidige pand aan het Haageind in Deurne. Dat was perfect. Toen is het balletje gaan rollen en is het allemaal heel snel gegaan.”
Uitslaaptijd
De socratische leeromgeving richt zich op leerlingen van 4 tot en met 21 jaar. De school is geopend van 08.30 uur tot 15.30 uur. Meestal komen kinderen tussen 09.00 uur en 09.30 uur binnen. “Tieners vaak iets later, omdat zij wat meer uitslaaptijd nodig hebben”, grapt Althuizen.
Overdag doen de leerlingen volgens Mariken uiteenlopende dingen waar ze zelf behoefte aan hebben: “We proberen te ontdekken waar hun kracht en talent ligt, maar we proberen ook te achterhalen wat ze moeilijk vinden en hoe ze daar hulp bij kunnen vragen.” Rond 15.00 uur sluiten de leerlingen en begeleiders de dag af met het gezamenlijk opruimen en schoonmaken, zodat de volgende dag weer fris gestart kan worden.
Individueel en samen
In het onderwijs van LOS Deurne staan leren, ontdekken en spelen in zogenoemde functionele ruimtes centraal. Dit gebeurt soms individueel, maar vaak ook met elkaar. Leerlingen en begeleiders geven samen vorm aan de leeromgeving en de leerprocessen.
De leeftijdsmix binnen de school biedt volgens Mariken veel mogelijkheden om te leren van en met elkaar: “Leerlingen en begeleiders zoeken elkaar op vanuit interesses, ongeacht hun leeftijd. Door samen te spelen en te ontdekken, fungeren we als elkaars spiegel. Als je in de spiegel durft te kijken, valt er veel te leren.”
‘Iedereen is uniek’
Eén van de uitganspunten bij LOS Deurne is dat leerlingen onderling niet met elkaar worden vergeleken. “Want iedereen is uniek. Leerlingen kijken vooral naar zichzelf en anderen. En door in gesprek te gaan met begeleiders en met andere leerlingen, ontdekken de leerlingen waar ze staan en wat ze nog willen leren”, legt Althuizen uit. Zelfontplooiing en intrinsieke motivatie zijn volgens haar de drijvende kracht in het succes van de onderwijsmethode: “Leerlingen starten vanuit eigen interesses, talenten en mogelijkheden. LOS Deurne faciliteert ‘Natuurlijk Leren’ door het aanbieden van een rijke en uitnodigende leeromgeving.”
“We krijgen geen geld van de overheid, maar we moeten wel aan minimumeisen voldoen om onszelf een school te mogen noemen. Dat geldt in ons geval voor de eisen van zowel een basisschool als middelbaar onderwijs.” Binnen het reguliere onderwijs is er een hele waslijst aan voorwaarden. “Dat is bij ons niet het geval”, zegt Mariken. “De leeromgeving wordt iedere twee jaar beoordeeld en niet iedere vier jaar, zoals in het reguliere onderwijs. Bij ons wordt dan onderzocht of we een goed beeld hebben van onze leerlingen en of zij zichzelf optimaal kunnen ontwikkelen.”
‘Je moet het wel durven’
Voor mensen die misschien het vooroordeel hebben dat de onderwijsmethode te vrijblijvend zou zijn, raadt Althuizen aan om het boek ‘Je moet het wel durven’ te lezen, dat sinds 22 juni bij boekenwinkels en online verkrijgbaar is. Het staat vol interviews met zo’n tachtig alumni van twaalf democratische scholen in Nederland, waaronder twee afkomstig van LOS Deurne. “Prachtige verhalen over vrijheid en verbinding, moed, verantwoordelijkheid en vertrouwen”, besluit Mariken.
Meer informatie over de Socratische leeromgeving LOS Deurne vind je op losdeurne.nl.
Foto’s open dag LOS Deurne 2022: Harold van der Burgt
