Het is groot, zeker drie bij twee en een halve meter, kleurrijk en indrukwekkend. Het glas-in-loodraam uit de voormalige machinefabriek Te Strake stond sinds 2017 afgedekt in een loods. Nu krijgt het, gerestaureerd en wel, een tweede leven in het Deurnese Huis van de samenleving.
Het raam was een cadeau van het personeel van de fabriek aan oprichter Lambertus te Strake voor zijn zeventigste verjaardag. Het hing zestien jaar in de trappenhal van het fabrieksgebouw aan de Industrieweg. In 1980 verhuisde het naar de kantine van het nieuwe pand aan de Doctor Huub van Doorneweg. Toen het bedrijf op deze plek stopte, kwam het kunstwerk in handen van de laatste eigenaar van Te Strake, Kees Halkes.
“Toevallig kwam ik er langs in 2017”, vertelt Liesbeth van Veghel, liefhebber van historische kunst en architectuur. “Ik zag een zonnewijzer staan, maar die bleek al verkocht. Toen ik contact had met meneer Halkes vertelde hij over het glas-in-loodraam dat nog geen nieuwe eigenaar had. Ik ging kijken en dacht: ‘Hoe krijg ik dit ooit geplaatst?’”
Zoektocht naar geschikte plek
De Deurnese vindt het zonde als oude kunstwerken staan te verpieteren ergens op een plek waar niemand ze kan zien. Zo redde ze eerder twee kunstwerken van de gemeentewerf die inmiddels weer, opgeknapt, in de openbare omgeving staan. “Ik heb eerst nog gezocht naar oude villa’s in Deurne om het raam een plek te geven, maar omdat het zo groot is, kwam ik op het idee om het in het gemeentehuis te plaatsen.”
Marinus Biemans, destijds wethouder, was meteen enthousiast over het idee. Maar dat gold niet voor iedereen die er iets over te zeggen had. “Ik heb veel om tafel gezeten met allerlei betrokkenen, maar uiteindelijk is het gelukt”, vertelt van Veghel opgelucht.
Vanwege de verbouwing van het gemeentehuis duurde het tot dit voorjaar voordat het raam daadwerkelijk in het Huis van de Samenleving terecht kwam. In de tussentijd is het, dankzij een financiële weldoener, gerestaureerd door Glasatelier Hagemeier.
Symboliek
Nu staat het in een zijgang met verlichting erachter zodat het extra goed uit de verf komt. “Kijk die kleuren eens”, zegt Van Veghel. “Dat is toch prachtig?” Het glas-in-lood herbergt veel blauwtinten naast andere, heldere kleuren. De afbeelding komt duidelijk naar voren. Het zijn vooral mannelijke en vrouwelijke figuren die naar boven lijken te reiken.
“Het wiel dat die ene persoon vast heeft, symboliseert de fabriek Te Strake waar weefmachines gemaakt werden”, zegt de kunstliefhebber. Over de rest van de symboliek zei ontwerper en maker Willem Hofhuizen destijds onder meer: ‘De symboliek van het raam duidt op een uitstijgen boven het uitsluitend materiële, een streven uit het menselijk tumult naar een daarboven zwevend ideaal.’
Vrijdag vindt de officiële overdracht van het kunstwerk plaats door Kees Halkes en Annemarie Penn-te Strake, de kleindochter van Lambertus te Strake, aan de gemeente. Hier zal Van Veghel, naast andere genodigden, ook bij zijn. “Ik ben blij dat het glas-in-loodraam gered is uit de vergetelheid. Nu kan ik het loslaten.”
Foto’s: Babette Margés
