Waterschap Aa en Maas wil dat het ministerie van Defensie nog voor 1 oktober van dit jaar stopt met het lozen van met PFAS vervuild water op een beek bij De Luitenant-generaal Bestkazerne in Vredepeel. Bij het niet nakomen van deze termijn moet Defensie 20.000 euro per overtreding betalen. Het ministerie meldt echter dat het hier om militaire redenen niet aan kan voldoen.
Het vervuilde water komt onder de oude startbaan vandaan en wordt in een vijver gepompt, waarna het in de Essenloop wordt geloosd. De PFAS-stof die bij Vredepeel werd aangetroffen, is PFOS. Dit zit onder andere in het blusschuim dat op vliegbasis werd gebruikt. Deze stof is sinds 2006 verboden en wordt tegenwoordig niet meer gebruikt door Defensie.
49 keer hoger
Omdat de PFOS niet wordt afgebroken en dus nog aanwezig is op en onder de startbaan, blijft het water dat eronder verzameld wordt hoge concentraties van de stof bevatten. De waardes die het waterschap heeft gemeten bij Vredepeel zijn 49 keer hoger dan de norm die daarvoor geldt. De verontreiniging overschrijdt hiermee het peil van de Kader Richtlijn Water. Dit zijn de waarden die gelden voor het gebruik als drinkwater voor mens en dier en de waarde voor de consumptie van vis. “Dit is slecht voor de waterkwaliteit en het waterleven”, zegt Aa en Maas.
Naast de wettelijke maximale norm voor PFAS in oppervlaktewater, heeft het RIVM risicogrenzen aangegeven waarmee mogelijke gezondheidsrisico’s van deze stof in water ingeschat kunnen worden. De gevonden concentraties PFOS blijven in Vredepeel overal onder de risicogrens voor het beregenen van land. “Dat betekent dat met het water gesproeid kan worden. Ook zitten de concentraties onder de risicogrens voor zwemwater, al wordt zwemmen afgeraden omdat het geen officiële zwemwaterlocaties betreft”, aldus het waterschap.
“Dat de stoffen niet afbreken, is slecht voor het milieu. De enige manier om PFAS aan te pakken is zoals bij alle vervuilingen: aan de bron. Wat niet in het water komt, hoeven we er ook niet uit te halen.”
Het vervuilde water wordt via de Essenloop en de Snelle Loop afgevoerd naar de Aa. Hoewel deze watergangen voornamelijk door gemeente Gemert-Bakel lopen, geeft die aan dat het waterschap het bevoegd gezag is voor toezicht op het lozen van stoffen in het oppervlaktewater en daarop ook moet handhaven richting de lozer. Voor wat betreft de bodem op de Generaal Luitenant Bestkazerne is de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) is het bevoegd gezag.
In een brief aan het ministerie van Defensie heeft Aa en Maas begin maart laten weten dat de lozingen moeten stoppen: “Dat de stoffen niet afbreken, is slecht voor het milieu. De enige manier om PFAS aan te pakken is zoals bij alle vervuilingen: aan de bron. Wat niet in het water komt, hoeven we er ook niet uit te halen.”
Militaire overwegingen
In antwoord op de eis van het waterschap heeft Defensie laten weten dat het vanwege militaire overwegingen noodzakelijk is dat de slapende vliegbasis en dus ook de start- en landingsbaan weer direct in gebruik moet kunnen worden genomen indien dit gewenst is.
Aa en Maas vindt dat in het verweerschrift van Defensie niet zwaar genoeg wegende redenen worden aangegeven om niet te stoppen met de lozingen. Daarom wil het waterschap vanaf 1 mei 2026 de aangekondigde dwangsom ook echt gaan toepassen. Die kan maximaal oplopen tot 120.000 euro.
Foto: Pexels/Bevers Installatietechniek
