Jaarlijks komen verschillende fanatieke modelbouwers samen bij Holten’s Molen in Deurne om hun verzameling van oude stoomtechnieken te laten zien. De leden van Techniek & Stoom Vrienden Limburg (TSVL) brengen samen met de vrijwilligers van de molen de bezoekers van de stoomdag terug naar de techniek uit lang vervlogen tijden.
Tijdens het evenement is ook de molenwinkel is geopend en zijn er voor een kleine bijdrage pannenkoekjes verkrijgbaar die ter plekke worden gebakken. Voor de bezoekers staat daarnaast koffie, thee en limonade klaar.
In beweging
“In deze tijd van niet bij te houden technische ontwikkelingen kan het fijn zijn om eens terug te gaan in de tijd. Om eens te zien wat mensen allemaal uitgevonden hebben om grote, kleine en heel kleine apparaten in beweging te krijgen. Zoals de ontdekking van het wiel en van raderen”, zeggen de leden van de organisatie. Ook de molen aan de Veldstraat laat volgens hen op een mooie manier de ontdekking zien van het gebruiken van wind om de wieken te laten draaien en om zo te kunnen malen, zagen of olie slaan, zoals op Holten’s Molen.
De leden van de Techniek & Stoom Vrienden Limburg laten ook deze keer weer vol trots hun projecten zien. Daaronder bevinden zich allerlei modellen op schaal: replica’s van de grote stoommachines, zoals tractoren, walsen, locomobielen en scheepsmotoren.
Zelfgemaakte onderdelen
De modelbouwers maken de onderdelen van hun modellen vaak zelf. Met een gietstuk of van metaal, door het te bewerken op de draaibank, te frezen en met veel handgereedschap te perfectioneren. Bij de stoomdag in Deurne is zelfs een tractor te zien die op schaal 1:2 is gebouwd en waar ook echt op kan worden rondgereden. Daarnaast kun je een modelspoorbaan zien die op stoom werkt.
Ze kunnen er niet alleen uren aan werken, maar de leden van de club vertellen ook graag over hun creaties. Bij Holten’s Molen leggen ze uit hoe stoom als krachtbron werd gebruikt om een stoommachine, een stoomtrein of een stoomgemaal te laten werken. Maar ze hebben nog veel meer om te laten zien: “Het leren toepassen van elektrische stroom voor allerlei machines, machientjes. En wat te denken van het opwindmechaniek. Met een sleutel een veer opdraaien, waarna alles in beweging komt, zoals grote klokken, klokjes en speelgoed.”
M’n Hökske
Ook voorbeelden van de eerste motoren die machines aandreven, zijn te zien bij de stoomdag. Dit zijn de zogeheten stationaire motoren. Heel veel molens hadden of hebben er nog steeds één, omdat er soms geen wind is en de molen toch moet draaien. “Er zijn ook apparaten die in de loop der jaren zijn uitgevonden om het leven en het huishouden gemakkelijker te maken. In al die apparaten zitten ergens wel raderen, radertjes, die beweging overbrengen en veranderen”, aldus de modelbouwers.
De organisatie van het evenement heeft dit jaar ook een aantal antieke dingen in bruikleen gekregen: “Wij zijn heel blij met de oude huishoudelijke spullen, die we mochten lenen van Thea Mansvelders van M’n Hökske in de Zeilberg. Apparaten waarbij je nog kan zien hoe en waarom ze werken zoals ze werken.”
Het liefst willen de vrijwilligers van Holten’s Molen en de leden van de stoomclub ook oud speelgoed tentoonstellen: “Om aan jonge en oude kinderen de techniek van het opdraaien van een veer te laten zien.” Mensen die iets te leen willen geven, of het zelf willen tentoonstellen tijdens de stoomdag, kunnen zich melden door een email te sturen naar charlesdetheije@hetnet.nl.
Het evenement vindt zondag van 12.00 tot 16.00 uur plaats bij de molen, in de zagerij, in de invaart en op de parkeerplaats aan de Veldstraat 39 in Deurne. De toegang is gratis.
Foto: Harold van der Burgt
