Het waargebeurde verhaal over de Deurnese Helma van Gogh, die nog één keer gaat skiën voordat longkanker haar letterlijk de adem beneemt, maakte veel indruk tijdens de Nacht van het Witte Doek. In de grote zaal van het cultuurcentrum kon je zaterdagmiddag een speld horen vallen.
Dat heeft Carel van Gogh junior, maker van de film en zoon van Helma, nog niet eerder meegemaakt in een filmzaal, zegt hij in de nazit waarin hij en de acteurs geïnterviewd worden. Zichtbaar ontroerd zit de geboren Deurnenaar op het podium terwijl de interviewer zegt: “Daar word je stil van.”
Brok in de keel
Hij vat het sentiment in de zaal goed samen. Tijdens de aftiteling klinkt hier en daar een zachte snik. Mensen lijken wat weg te slikken als het naschrift op het scherm verschijnt: ‘Deze film is opgedragen aan alle mensen die vechten tegen kanker.’
Het verhaal komt binnen, zeker als je weet dat het waargebeurd is. Helma van Gogh overleed zeven jaar geleden aan longkanker. Tijdens haar ziekte schreef ze meerdere verhalen, waaronder ‘Als skiën dansen wordt’.
De laatste keer
“Het gaat over haar laatste skitrip met pa, Carel senior, in het Oostenrijkse Fiss”, vertelt de jonge filmmaker. Ze wilde heel graag nog één keer skiën terwijl ze toen al in het laatste stadium van haar ziekte zat. Mijn pa vond het niet verstandig, maar steunde haar toch.”
Carel junior maakte een filmscript van het verhaal, destijds bedoeld als afstudeerproject voor zijn opleiding aan de Dutch Filmers Academy. “Om het wat draaglijker te maken voor mezelf heb ik gekozen voor jongere acteurs dan mijn ouders waren toen het zich afspeelde.”
Sterke vrouw
Lisa Morrel speelt het personage Eva, dat gebaseerd is op Helma van Gogh. “Het was heel bijzonder om aan deze film mee te werken omdat het zo’n mooi verhaal is. Ik heb Helma helaas niet gekend, maar door Carels verhalen had ik wel een beeld van haar”, vertelt de actrice.
“Mijn moeder was altijd heel sterk en moedig, maar aan het einde van haar ziekte moest ze accepteren dat ze het gevecht tegen kanker verloren had”, zegt de regisseur. In de film is dit proces goed terug te zien.
Loslaten
Aan het begin zegt Eva: ‘Ik ben niet goed in weggaan op het hoogtepunt. Ik wil het licht uitdoen, niets missen.’ Misselijk en bijna bezwijkend onder het gewicht van haar ski’s worstelt ze de piste op.
Ze weigert toe te geven dat de ziekte haar in haar greep heeft. Als ze uiteindelijk toch de piste afglijdt, durft ze de controle los te laten. ‘Ik ga dansend naar beneden. Ik hoef niet meer te kijken waar mijn bochten zijn.’
Foto’s: Roos Knijnenburg
