Molen De Volksvriend in Liessel heeft sinds halverwege februari zijn wieken moeten missen, maar maandagochtend heeft hij zijn bekende aangezicht weer teruggekregen met de plaatsing van de nieuwe exemplaren. Daarmee komt voor de drie molenaars ook hun ambitie om de molen weer te laten draaien een stukje dichterbij.
“We verwachten dat De Volksvriend in mei weer operationeel is”, zegt molenaar Peter van Rongen. De nieuwe wieken waren nodig omdat in de oude zogeheten roeden scheuren bleken te zitten. De constructiefout is bij meerdere molens in Nederland geconstateerd. “Toen een röntgentechnische dienst in november 2022 de roeden onderzocht, werd duidelijk dat ook onze molen slachtoffer was geworden van scheuren in de ijzeren constructie”, vertelt Van Rongen.
Gevaarte van 1.000 kilo
Het merendeel van de lassen bleek zodanig slecht dat het volgens de molenaar niet meer verantwoord was om de molen te laten draaien: “We hebben toen in overleg met de gemeente besloten om hem stil te zetten. Er liggen op tien meter afstand woningen. Dan moet je er niet aan denken dat zo’n gevaarte van 1.000 kilo naar beneden komt.”
Na drie jaar stilstaan en een aantal weken ‘wiekenloos’ te zijn geweest, kan De Volksvriend binnenkort eindelijk weer gaan draaien. Hiervoor stond maandag in de Hoofdstraat onder andere een grote kraanwagen en waren diverse specialisten aan het werk. “Wiekenfabriek Vaags in Aalten heeft de nieuwe roeden gemaakt. Dit is de ijzeren constructie waar molenmaker Adriaens uit Weert vervolgens de hekkens op heeft gemonteerd. Dat is het houtwerk dat op de roeden wordt aangebracht”, legt Van Rongen uit.
“ Eigenlijk geldt bij dit soort aanpassingen: ‘zoals het was, moet het ook weer worden’. Iemand die niet weet dat ze zijn vervangen, zal dat straks waarschijnlijk ook niet merken.”
Met de nieuwe wieken heeft de molen zijn bekende vorm weer terug. “Als je de wieken wilt vervangen van zo’n historische gebouw als De Volksvriend, zitten daar natuurlijk bepaalde eisen en regels aan vast van de Rijksdienst Cultureel Erfgoed. Je kunt er bijvoorbeeld niet ineens heel moderne wieken op gaan zetten. Eigenlijk geldt bij dit soort aanpassingen: ‘zoals het was, moet het ook weer worden’. Iemand die niet weet dat ze zijn vervangen, zal dat straks waarschijnlijk ook niet merken”, vertelt de molenaar.
Het enige dat nog nodig is om de molen weer in gang te kunnen zetten, zijn nieuwe zeilen. Die worden gemaakt door zeilmaker Koning in Leeuwarden. “De bedrijven die we voor dit project hebben ingeschakeld, zijn allemaal specialisten met jarenlange ervaring in hun vak. Bijvoorbeeld voor het ophekken van de houten delen kun je niet zomaar een timmerbedrijf laten komen. Het is echt een wereld apart”, aldus Van Rongen.
Gitzels-molen
De Liesselse molen werd in 1903 gebouwd in opdracht van Peter Gitzels aan de toenmalige Schoolstraat, de huidige Hoofdstraat. De molen werd daarom in die tijd ook wel de Gitzels-molen genoemd. Peter Gitzels verkocht de molen op 27 mei 1919 aan zijn zoon Piet Gitzels.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd De volksvriend in het najaar van 1944 flink beschadigd. De molen werd in 1946 hersteld, waarbij gebruik gemaakt werd van onderdelen van een voormalige beltkorenmolen uit Bergeijk.
Molenaarsfamilie Van Deursen
Na de oorlog werd de molen verkocht aan molenaarsfamilie Van Deursen. In 1966 verkocht Louw van Deursen de molen weer voor 45.000 gulden aan gemeente Deurne, die de taak op zich nam om deze geheel te restaureren. In 1970 werd de molen grondig gerepareerd en maalklaar gemaakt. Hij wordt sinds 1972 bediend en onderhouden door vrijwillige molenaars. Op dit moment zijn dat Peter van Rongen, Toon van de Weijer en Hans Verbeek. Daarnaast is er vanuit Senzer iemand die het onderhoud van de tuin rond de molen verzorgt.
Bij De Volksvriend zijn er regelmatig rondleidingen voor mensen die interesse hebben in de molen en zijn werking. “We hebben binnen ook een miniatuurversie van het maalwerk staan, waarmee we het proces helemaal tot in detail kunnen laten zien”, legt Van Rongen uit. “En binnenkort kan er dus ook weer echt worden gemalen. Dat wordt een heel mooi moment voor ons, als de wieken van de molen weer in beweging komen na drie jaar stilstaan.”
De molen is geopend op donderdag en zaterdag van 10.00 tot 16.00 uur. Meer informatie vind je op de Facebookpagina van De Volksvriend.
Foto’s: Peter van Rongen
