Glasvezel wordt meestal gebruikt voor het realiseren van snel internet, maar in onze regio wordt een gedeelte van het netwerk onder de grond binnenkort ook heel ergens anders voor gebruikt. Maandag gaf onder meer wethouder Marjan Vrijnsen-De Corte het startsein voor onderzoek naar de activiteit van het geologische breukenstelsel in de ondergrond van onder meer Deurne met behulp van het glasvezelnetwerk.
De metingen worden verricht door het Institute of Geosiences van de Ruhr Universität Bochum, Open Dutch Fiber en het Geopark Peelhorst en Maasvallei. Afgevaardigden van de drie samenwerkende organisaties kwamen begin deze week bij elkaar in Deurne om het project officieel te starten. Dit gebeurde op het terrein van boer Henk Kerkers van Bijzonder Brabants waar de Peelrandbreuk zichtbaar is boven de grond.
Seismologisch actieve regio
Naast onze gemeente wordt ook in Boekel, Gemert-Bakel en Land van Cuijk tot de zomer onderzoek gedaan. Als de resultaten succesvol zijn, volgen meer metingen met behulp van ongebruikte kabels in het glasvezelnet.
“Het gebied dat we nu onderzoeken is onderdeel van een seismologisch actieve regio, bekend om de vele aardbevingen”, vertelt professor Rebecca Harrington van de Ruhr Universität. “In ons werk passen we nieuwe technieken toe met glasvezelnetwerken die doorgaans voor internet en televisie worden gebruikt. Ook gebruiken we traditionele seismografen om de geologische breuken in de ondergrond en aardbevingen die daar plaatsvinden te onderzoeken.”
Aardbevingen
In het oosten van Brabant en ook in Limburg zitten onder de grond in de aardkorst breuken. Als gevolg van bewegingen tussen aardplaten (platentektoniek) wordt in de ondergrond druk opgebouwd tussen de verschillende aardplaten. Wanneer de opgebouwde druk groot genoeg is, leidt dat op de plek van een breuk tot een natuurlijke aardbeving.
In onze regio is de sterkste en bekendste beving die bij Roermond van 13 april 1992. Deze had een kracht van 5,8 op de schaal van Richter. Afgelopen jaren vonden er regelmatig andere lichte aardbevingen plaats, zoals op 29 april 2024 in Baarlo met een kracht van 1,2 op de schaal van Richter en kort geleden nog op 6 mei in Aarle-Rixtel. Die beving had een kracht van 1,8 op de schaal van Richter.
Bijzondere verschijnselen
De lengte van alle breuken in het Geopark-gebied is meer dan 500 kilometer. Lokaal verschilt de samenstelling van de ondergrond doordat de grond over miljoenen jaren afwisselend gedaald en gestegen is. Aan de oppervlakte lijkt het landschap in onze regio vlak, maar onder de grond is dat zeker niet het geval.
Grondlagen zijn ten opzichte van elkaar flink verschoven. Dat geeft bijzondere verschijnselen: hoge plekken zijn nat terwijl lage plekken droger zijn met bijzondere natuur tot gevolg. Ook de ontginning van de Peel is hierdoor beïnvloed. Zo zijn de dorpen rondom de Peelhorst al zo’n 1000 jaar geleden ontstaan, terwijl de hoge, maar natte Peelhorst zelf pas vanaf de 19de eeuw ontgonnen werd.
Speciale apparatuur
Veel van de geschiedenis van onze regio en het landschap is terug te voeren op het breukenstelsel. Ook bij het huidig grondgebruik, het bouwen van woonwijken en in de landbouw en natuur wordt nog steeds gebruikgemaakt van de geologische effecten.
Recente technologisch ontwikkelingen maken het mogelijk om op innovatieve wijze onderzoek te doen naar activiteit in ondergrondse breuken in de aardkost. Ruhr Universität Bochum heeft hiervoor speciale apparatuur waarmee metingen kunnen worden uitgevoerd over glasvezelkabels die al in het gebied aanwezig zijn. Deze kabels zijn onderdeel van het netwerk van Open Dutch Fiber, dat is aangelegd om de inwoners van onder andere de gemeenten Deurne, Boekel, Gemert-Bakel en Land van Cuijk van snel internet te voorzien.
Innovatief onderzoek
Door enkele ongebruikte vezels beschikbaar te stellen voor dit onderzoek kan over tientallen kilometers nauwkeurig gemeten worden wat er gebeurt in de ondergrond. “Vanuit Open Dutch Fiber werken we graag mee aan dit innovatieve onderzoek. Glasvezel internet is de toekomst en deze nieuwe toepassing benadrukt maar weer dat de mogelijkheden van deze netwerken ongelimiteerd zijn”, aldus Marc de Zoete van Open Dutch Fiber.
Het Geopark Peelhorst en Maasvallei is een samenwerking van negen gemeenten in Oost-Brabant en Noord-Limburg, provincies Limburg en Noord-Brabant en de waterschappen Limburg en Aa en Maas. Het gezamenlijk doel is het zichtbaar maken van alles wat het ondergrondse breukenstelsel bijzonder maakt. Dat wordt gedaan met onder andere fiets- en wandelroutes, het herstel van wijst en Peelvenen en het beschermen van de breuken in de ondergrond. Ook worden er lezingen, excursies en webinars gehouden. Mede door wetenschappelijk onderzoek willen de samenwerkende partijen de Unesco Geopark-status behalen.
Foto: Marjan Vrijnsen-De Corte
