Voor veel bewoners van de Koolhof en Zeilberg begon de woensdagochtend met een bijna surreëel tafereel. Zwarte wolken pakten zich samen boven de wijken en waar mensen eerst nog dachten aan noodweer dat op komst was, werd door de geur al snel duidelijk dat het ging om een enorme brand. Voor Anita Maassen van actiegroep GFT (Geen Frisse Toekomst) was het de nachtmerrie waar ze al lange tijd voor vreest en al een paar jaar voor waarschuwt: “Nu is het gelukkig met een sisser afgelopen, maar dit had helemaal verkeerd kunnen gaan.”
Woensdagochtend ontstond er rond 06.30 uur brand bij afvalverwerker Attero aan de Energiestraat in Deurne. De brandweer kon voorkomen dat de vlammen oversloegen naar andere omliggende bedrijven en rond 09.15 uur werd het sein brand meester gegeven.
Plek vol gevaar
Sinds januari 2022 probeert Maassen zowel inwoners als de politici van Deurne duidelijk te maken dat bedrijventerrein Kranenmortel een plek vol potentieel gevaar is, met op slechts 450 meter afstand drie grote woonwijken. “Kijk naar wat de impact was op woensdagochtend; de rook trok over de huizen en ook dwarrelden allerlei asresten neer in de tuinen van de buurtbewoners. Ik wilde eigenlijk het huis uitvluchten en liep al naar de auto, maar het was niet om te harden. Je kreeg gewoon geen lucht”, legt Anita uit.
Ze verbaast zich over de achteloosheid bij veel mensen over de vele bedrijven die met gevaarlijke stoffen werken, vlakbij de wijken Koolhof, Zeilberg en Sint Jozefparochie: “Vaak wordt er gezegd: ‘ja, maar daar gelden heel strenge regels voor, dus dat zal wel goed geregeld zijn’. Dat klopt inderdaad en de Omgevingsdienst Brabant-Zuidoost (ODZOB) houdt daar toezicht op. Een organisatie waarvan in meerdere onderzoeken blijkt dat ze niet beschikken over medewerkers met de juiste expertise en te weinig mankracht hebben. Dus zo waterdicht is dat allemaal niet.”
Zembla
Maassen is ook teleurgesteld in de mate waarin de Deurnese politiek zich tot nu toe heeft opgesteld ten opzichte van de zware industrie in het gebied. “Toen Zembla in 2022 een hele documentaire-reeks maakte over onder meer de situatie op bedrijventerrein Kranenmortel ontstond er wel even wat rumoer. Sinds de plannen bekend zijn om het industriegebied zelfs uit te breiden in zuidelijke richting, is er veel minder weerstand van de politieke partijen.”
“Het is een potpourri van gevaarlijke stoffen.”
De leden van actiegroep GFT begrijpen dat er vanwege de economische groei van de gemeente ruimte moet komen voor ondernemers. “Het gaat ons vooral om het bedrijventerrein waar nu een categorie 5.1 voor geldt, waarvan een stuk zelfs 5.2”, legt Anita uit. “Dat betekent dat daar zelfs een vuurwerkfabriek mag komen staan van het kaliber van de ramp in Enschede.”
Zeer risicovol
Daarnaast is volgens Maassen de combinatie van bepaalde bedrijven vlakbij elkaar zeer risicovol: “Het is een potpourri van gevaarlijke stoffen; bij Attero wordt allerlei afval verwerkt. Er wordt niet alleen compost gemaakt van gft-resten, maar er wordt bijvoorbeeld ook verpakkingsafval en mineraalafval verwerkt.”
Zeer dichtbij in de buurt ligt het bedrijf Metabel, dat onlangs een omgevingsvergunning heeft aangevraagd om hun afvalverwerking uit te mogen breiden met afgedankte beeldschermen, IT- en telecomapparatuur. Anita startte in juli van dit jaar een petitie om die uitbreiding tegen te houden.
“Ik denk dat veel mensen in Deurne niet in de gaten hebben hoe groot het risico is dat het hier een keer echt fout gaat.”
Toch kan ze tot nu toe op maar weinig steun rekenen: “Slechts 88 keer is onze actie ondertekend. Het lijkt wel of mensen hun kop in het zand steken. Om vervolgens te denken: ‘Dat overkomt mij toch niet’. Maar dat kan zomaar gebeuren, dat zie je wel aan de vuurzee van woensdag.”
Maassen benadrukt dat er in een kleine cirkel meerdere bedrijven actief zijn met brandbaar materiaal en gevaarlijke stoffen. “Naast Attero heb je de milieustraat met veel afval dat ontvlambaar is en bij Metabel mag zelfs radioactief materiaal worden opgeslagen. Ik denk dat veel mensen in Deurne niet in de gaten hebben hoe groot het risico is dat het hier een keer echt fout gaat.”
Eye-opener
Dat een voorbijganger de brand bij Attero als eerste heeft ontdekt, vindt Anita een verontrustend gegeven: “Blijkbaar was er al heel vroeg rookontwikkeling en was de brandweer er pas laat bij. Wat als die persoon er niet was geweest en die niet had gemeld dat er brand was? Stel dat het midden in de nacht was gebeurd? Je verwacht toch dat er een brandalarm en sprinklers zijn. Maar dan zou de brandweer toch ook al veel eerder ingeseind moeten zijn?”
Maassen hoopt dat het incident van woensdag een eye-opener is voor zowel wijkbewoners als de politiek. “De gemeente schermt heel erg met dat de provincie het bevoegd gezag is voor dit soort bedrijven en gaat over de vergunningverlening, het toezicht en de handhaving. Toch kan de gemeente wel degelijk iets veranderen aan deze letterlijk explosieve situatie op 450 meter van grote woonwijken”, legt Maassen uit.
Olieraffinaderij of kerncentrale
Ze doelt daarmee op de categorie die geldt voor industrieterrein Kranenmortel en bepaalt hoe zwaar de industriële activiteiten mogen zijn in het gebied. “Hoe hoger de klasse, hoe intensiever de belasting van het milieu. Op de Kranenmortel hebben we het over de op één na hoogste categorie. Er is er nog maar eentje die hoger is en daarbij mag er zelfs een olieraffinaderij of kerncentrale staan. Dat is dus het enige dat hier niet mag, maar voor de rest dus wel al het andere denkbare.”
“De vlammenzee bij Attero heeft heel duidelijk gemaakt hoe kwetsbaar we hier zijn door dit industriegebied. Gelukkig dat het allemaal goed is afgelopen, maar het had ook heel anders kunnen uitpakken”,
Vooral met de nabijheid van de woonwijken is dit volgens Maassen het recept voor een potentiele ramp: “Die zware categorie die geldt voor de Kranenmortel is ooit bedacht toen er nog niet zoveel woningen in de Zeilberg, Koolhof en Sint Jozefparochie dichtbij het industrieterrein stonden. Maar in de huidige situatie heb je het voortaan over tienduizenden mensen die gevaar lopen. De gemeente zou er ook voor kunnen kiezen om in dat licht de categorie voor het gebied af te bouwen. Zodat er op termijn alleen nog bedrijven zich mogen vestigen die minder grote risico’s met zich meebrengen.”
Kwetsbaar
Naar aanleiding van de brand heeft Anita samen met andere bezorgde buurtbewoners een brief gestuurd naar verschillende instanties, waaronder de provincie en de ODZOB. Hierin stellen ze dat die organisaties met het toestaan van deze industrie op bedrijventerrein Kranenmortel de levens van mensen in gevaar brengen.
“De vlammenzee bij Attero heeft heel duidelijk gemaakt hoe kwetsbaar we hier zijn door dit industriegebied. Het is niet voor niks dat er woensdag zo’n groot stuk werd afgezet. Mij is ook verteld dat bij de brand ternauwernood is voorkomen dat een bak met zwavelzuur in vlammen opging. Gelukkig is het allemaal goed afgelopen, maar het had ook heel anders kunnen uitpakken”, besluit Maassen.
Foto’s: Harrie Grijseels/Ivan van Oosterhout/Dave van Hattem
