Een bijzonder volksliedje dat de in Liessel geboren Franciscus Geboers in 1981 zong in het toen populaire radioprogramma Onder de Groene Linde, is sinds gisteren opnieuw in de aandacht gekomen door de podcast Lagelieder. Een online programma van KRO-NCRV waarin Michiel van de Weerthof en Lot Broos een oude opname van een vergeten volksliedje onderzoeken.
Het lied dat Frans Geboers 41 jaar geleden zong, werd opgenomen door Ate Doornbosch. Hij presenteerde van 1957 tot 1993 zo’n 1300 uitzendingen van het populaire radioprogramma met Nederlandse volksliedjes.
Keulse Kar
Geboers leerde de liedjes van zijn grootvader uit 1847, die als voorwerker bij de gemeente Asten werkte. Deze had de liederen weer geleerd van zijn vader, uit 1820, die koetsier was op de Keulse Kar. In de avond na het werk zongen de koetsiers liederen in cafés, allemaal De Keulse Kar genaamd. Frans Geboers was zelf leraar Frans aan seminarie Beekvliet in Sint Michielsgestel en was pastoor in de parochie Esch waar hij ook door Doornbosch werd geïnterviewd.
Drie Broeders
In de podcast Lagelieder wordt aan de hand van die opname uit 1981 gezocht naar het verhaal achter het liedje Drie Broeders van pastoor Geboers. Een verhaal dat je mee terugneemt naar de tijd van de Keulse Kar. Dat was een soort diligencelijn, die liep van Breda naar Keulen, over Tilburg, Oirschot, Stratum, Geldrop, Asten, oversteek door de Peel naar Meijel, en dan door naar Venlo en Keulen.
Schooiers en rovers
Overal waren er destijds stations waar de paarden werden gewisseld. “Mijn overgrootvader is begonnen in Tilburg, en hij is in Asten terechtgekomen. Daar heeft hij jarenlang de oversteek moeten doen van Asten naar Meijel. Dat was een onbegaanbare weg en bovendien was dat gedeelte bezaaid met schooiers en rovers en doodarme mensen die van armoe dikwijls die diligence aanvielen. Mijn overgrootvader had daarom enkele mensen bij zich met knotsen en paarden en die moesten achter de diligence aan rijden om die mensen af te weren. Dat heb ik allemaal zo van mijn grootvader gehoord”, vertelt Geboers in de oude opnamen.
Cafés
De liedjes die zijn grootvader zong, heeft hij van zijn vader en dus overgrootvader van de Liesselse Frans Geboers geleerd. Die werden in die tijd gezongen door de koetsiers en andere medewerkers die in dienst waren bij de vervoerslijn. Geboers vertelt in de opnamen die in ’81 voor het radioprogramma Onder de Groene Linde werden gemaakt: “Die zongen ze ’s avonds als ze moe en wel aankwamen in die cafés, De Keulse Kar heetten al die cafés. Hier hebben we in het zuiden nog heel veel plaatsen die aan die lijn hebben gelegen, en die Keulse Kar Lijn had ook nog zijlijnen, en die cafés die heetten allemaal De Keulse Kar.
Belgen
Waar over gezongen werd, had in die liedjes niet persé te maken met onze regio “Die liedjes slaan meestal op Antwerpen, en ze zijn van Belgische origine. Want het schijnt wel zo te zijn geweest dat het personeel van de Keulse Kar voornamelijk uit Belgen bestond. Misschien dat de Brabanders zich niet zo ver van huis waagden, er kwamen dus vooral mensen uit de streek van Antwerpen en uit Belgisch Limburg, en daar is mijn overgrootvader ook vandaan gekomen. En die heette daar Gebuurs. Gebuurs dus: van de buren, en nou heten wij hier Geboers. Nou, dat is mijn verhaal”, vertelt Geboers die stierf in 1993 in Den Bosch en werd begraven Esch.
Podcast
De podcast Lagelieder van KRO-NCRV over het lied Drie Gebroeders is gemaakt in samenwerking met Martine de Bruin en Theo Meder van het Meertens Instituut en is te beluisteren op verschillende platformen zoals Spotify maar ook via de website van Lagelieder.
Verwarring
Door berichtgeving van het ED over het lied Drie Broeders kan er verwarring ontstaan. In tegenstelling tot wat het Eindhovens Dagblad eerder meldde, heeft de uit Deurne afkomstige oud-pastoor Jan Geboers niets te maken met het oude volksliedje. Er werd aangenomen dat het om de pastoor ging die in Brouwhuis een parochie had maar het betrof in werkelijkheid Franciscus (Frans) Geboers die in Liessel werd geboren in 1907 en later pastoraal actief was in de parochie Esch.
Foto: DeurneWiki
