Na jarenlang in het basisonderwijs werkzaam te zijn geweest, gaf het lesgeven Ellen Kusters uit Neerkant steeds minder voldoening. Haar wereld kleurde langzaam maar zeker grijzer. Een donkere periode in haar leven brak aan: een burn-out. Over haar ervaring verschijnt in mei het boek ‘Leven na een burn-out’. Het is een herschreven versie van het boek dat zij eerder uitbracht met de titel ‘Er was eens…een juf’. 

“Terugkijkend op mijn tijd in het basisonderwijs werkte ik eigenlijk al jaren op de automatische piloot, zonder echt te genieten van mijn werk. Sterker nog: ik voelde me al lang niet meer die enthousiaste, vrolijke, lieve en gemotiveerde juf die ik in mijn beginjaren was”, vertelt Ellen. Het lesgeven was voor haar dan ook vooral een opgave geworden.

Kleine duiveltjes
Steeds minder goed kon ze de kinderen in haar klas verdragen. Het werd uiteindelijk zo erg dat ze een hekel kreeg aan de leerlingen. “Ik zag op een gegeven moment alleen nog maar duivelskinderen zitten. Het waren een soort monstertjes. Zo’n verknipt beeld had ik van de kinderen in mijn klas gekregen. Ik kon niet anders meer naar ze kijken. Dat is geen goed teken als je met kinderen werkt.”

“Terugkijkend zie ik dat het allemaal in mij zat en in niemand anders. De grootste les uit die periode is geweest dat je jezelf in de spiegel moet kijken.”

Met collega’s hierover praten durfde Ellen niet. Ze had niet het vermogen om uit te leggen hoe diep dit gevoel zat, omdat het een confronterende gedachten was voor haar. “Ik zag bij collega’s ander gedrag van de kinderen dan wanneer ik zelf voor de klas stond. Daardoor kom je ook in een neerwaartse spiraal terecht. Dat was achteraf een red flag.” Uiteindelijk bespreekt ze haar gevoel toch met haar duo-partner, waarmee Ellen als parttime-leerkracht de klas deelt.

Ook hij bleek een ander gevoel te hebben over de klas dan Ellen. “Ik hoopte eigenlijk op een bevestiging. Of dat hij in ieder geval snapte wat ik zei, zodat we het samen konden oplossen. Maar dat was niet het geval. Dat heb ik hem ook kwalijk genomen. Terugkijkend zie ik dat het allemaal in mij zat en in niemand anders. Alleen gaf ik destijds alles en iedereen de schuld dat ik ziek was geworden. De grootste les uit die periode is geweest dat je jezelf in de spiegel moet kijken.”

Akkefietje met collega
Een lullig akkefietje met een collega zorgde ervoor dat ze brak. Op een ochtend, zo’n acht jaar geleden, werd Ellen wakker met hartkloppingen. Haar man vond het niet verantwoord dat ze zou gaan werken, maar Ellen dacht dat ze wel zou opknappen zodra ze op school zou zijn.

Het was bijna kerstvakantie en ze moest nog anderhalve dag werken. Ze sprak zichzelf de moed in dat ze nog even vol moest houden. Eenmaal op school maakte ze met een praatje met een collega en ging vervolgens haar klas in orde maken. Een andere collega stapte binnen en vroeg goedbedoeld naar hoe het met haar ging. Dat was het moment waarop er bij Ellen iets knapte. 

“Dan merk je pas dat het niet meer gaat. Een andere collega heeft mijn klas overgenomen. Ik ben naar huis gegaan met de gedachte dat ik twee weken rust zou hebben. Ik had geen idee dat het een langdurig traject zou worden. Toen ik wegliep dacht ik wel dat ik dit nooit meer zou doen. Toch is het tegenstrijdig, juist omdat ik dus dacht dat ik na de vakantie wel weer terug zou komen. Maar na de vakantie was ik er nog helemaal niet aan toe en bij de gedachte alleen al om voor de klas te staan, raakte ik helemaal in paniek. Toen heeft mijn man de directeur gebeld om uit te leggen dat ik niet terug zou komen. En dat was het dan.”

Tijd voor verandering
De Neerkantse zag toen ook dat het tijd was voor verandering. “Ik besefte dat ik mijn leven drastisch moest veranderen als ik weer die energieke, vrolijke en enthousiaste Ellen wilde worden. Ik besloot om mijn hart te laten spreken en stopte met mijn werk als juf.” Er volgde een periode die Ellen niet alleen, maar met hulp van anderen doorbracht.

“Een moeilijke en confronterende, maar ook mooie tijd waarin ik mezelf opnieuw leerde kennen.”

Zo was er ook psycholoog Daisy die haar steeds weer een spiegel voorhield, waardoor Ellen voor het eerst echt naar zichzelf durfde te kijken om erachter te komen wat ze precies wilde met haar leven. “Een moeilijke en confronterende, maar ook mooie tijd waarin ik mezelf opnieuw leerde kennen”, aldus Ellen. 

Ze besefte dat ze mensen wilde vermaken met verhalen waarin allerlei maatschappelijke thema’s aan de orde komen. Ook wil Ellen de weg die ze bewandelt met haar lezers delen. “Zie het als mijn avontuur, want het is tenslotte een hele stap om eerst juf te zijn en na twintig jaar mijn leven helemaal overhoop te halen en het roer om te gooien”, vertelt Ellen.

Noodgedwongen herschrijven
Ze schreef haar ervaringen in eerste instantie op in het boek ‘Er was eens…een juf’. Een verhaal dat ze vanuit haar eigen gevoel heeft geschreven, want haar periode van de burn-out en het herstel beschrijft ze in dagboekvorm. Haar levensverhaal staat ook vol met herinneringen aan de periode waarin Ellen begon als juf.

Dat ze het boek nu heeft herschreven is eigenlijk een noodgedwongen keuze. Haar uitgever vertrok met de noorderzon en haar boek was van de één op de andere dag niet meer verkrijgbaar. Ellen was op z’n zachtst gezegd niet blij. “Ik dacht: mijn verhaal is nog steeds actueel. Ik ben daar nog niet klaar mee. Op social media heb ik daarom mijn onvrede geuit. Op die manier ben ik in contact gekomen met Droomvallei Uitgeverij. Zo is het balletje gaan rollen om het boek nieuw leven in te blazen.”

Het nieuwe boek is volgens Ellen eigenlijk een upgrade van de eerste versie. “Bij het herschrijven heb ik meer algemeen beschreven wat voor persoon ik ben en wat de reden is dat ik die burn-out heb gekregen.” Wel heeft ze ervoor gekozen om de stukken in dagboekvorm te behouden in de hoop dat mensen zich daarin herkennen en er wat van kunnen leren. 

‘Ergens in mei’
Het is nog even spannend wanneer het boek precies verschijnt. De hernieuwde versie zou eigenlijk op 1 mei verschijnen, maar de proefdruk heeft vertraging opgelopen. Daardoor laat ook de definitieve versie nog even op zich wachten. Al verschijnt het boek wel ‘ergens in mei’. Voor de enthousiastelingen die niet op het boek kunnen wachten om Ellens verhaal te horen, is er ook nog haar ‘Leef In De Tevreden-tijd’. 

Foto’s: Ellen Kusters