De Deurnese gemeenteraad heeft afgelopen dinsdag een nieuwe nota grondbeleid vastgesteld. Hiermee wil de gemeente de realisatie van onder meer woningen en voorzieningen versnellen.

De actievere grondpolitiek is niet nieuw in Deurne; eind jaren negentig wilde de gemeente na een periode van stilstand ook groeien en was er net als nu een schreeuw om starterswoningen en uitbreidingsmogelijkheden voor ondernemers. Onder burgemeester Gerard Daandels werd die grondpolitiek in 2000 succesvol gestart, maar bleek bij zijn afscheid in 2010 dat de gemeente Deurne twintig miljoen verlies had geleden door het gevoerde beleid.

Grote woningbouwopgave
De politiek in Deurne wil het er nu toch weer op wagen om vanwege de grote woningbouwopgave een actievere grondpolitiek te voeren. Ook het kabinet wil dat gemeenten met actief beleid op dit gebied zorgen voor meer ruimte om te bouwen.

De meeste gemeenten voeren sinds de kredietcrisis in 2008 een meer passieve grondpolitiek waarbij ze wel regulerend optreden, maar de aankoop van grond en de verdere bouw aan derden overlaten om zo ver mogelijk weg te blijven van financiële risico’s, zoals die in 2010 werkelijkheid werden in Deurne.

Geheimzinnige e-mail
Na het vertrek van toenmalig burgemeester Daandels doet Bureau Hordijk & Hordijk onderzoek en komen de miljoenen verlies voor de gemeente boven tafel. Hoewel het bureau geen aanwijzingen had dat Daandels niet ter goeder trouw handelde, worden wel een e-mail met bedenkelijke inhoud en een bijzondere grondtransactie ontdekt.

In de mail biedt Gerard Daandels een boer geld aan om af te zien van weerstand tegen de komst van een bedrijventerrein aan de rand van Deurne. Op zich nog niet zo vreemd volgens het onderzoeksbureau, omdat het afkopen van bezwaarmakers wel vaker gebeurt. Het is meer de geheimzinnige bewoording van het bericht die de burgemeester uiteindelijk in diskrediet brengt. Hij biedt de boer ‘2,5 ton euro, binnen 24 uur op de bank’. Geld dat niet van de gemeente afkomstig was, maar werd betaald door de eigenaar en voormalig eigenaar van de grond.

Daarnaast schreef Daandels in de e-mail: ‘Je begrijpt dat deze mail vertrouwelijk is en noch bij mijn medebestuurders/ambtenaren in Deurne noch bij die van Helmond bekend is en/of mag worden. Ik vertrouw daar op!!! Het is ook mijn privé mailadres.’ Het college van burgemeester en wethouders van Deurne meldde achteraf niets te weten van de afkoopsom.

Spoorzone
Daandels had destijds zowel de grondpolitiek als financiën in zijn portefeuille. Bovendien voerde hij zelf de onderhandelingen over het toekomstige bedrijventerrein. Daar zou Driessen Transport naartoe moeten verhuizen zodat er ruimte zou komen voor de Spoorzone. Die kwam er pas jaren later na het vertrek van Daandels en Driessen verhuisde uiteindelijk niet naar de voorgestelde locatie, maar verkocht de grond voor 4 miljoen euro meer door dan waar die voor was gekocht.

Er werd tegen de burgemeester geen strafrechtelijke procedure gestart. Hoewel de verliezen aanzienlijk waren en Deurne jarenlang zuinig aan moest doen om weer vet op de botten te krijgen, vond de gemeenteraad dat Daandels het niet verkeerd had bedoeld en met de actieve grondpolitiek ook veel goeds had gedaan voor Deurne.

Nieuw tijdperk
Nu ongeveer 14 jaar later lijkt een nieuw tijdperk te zijn aangebroken, waarin het grondbeleid opnieuw meer onder de hoede komt van gemeenten. In juni vorig jaar zei demissionair minister Hugo de Jonge in een kamerbrief over de modernisering van het grondbeleid dat gemeenten weer een actieve grondpolitiek moeten gaan voeren vanwege de enorme woningbouwopgave en om de uitvoering hiervan te kunnen versnellen.

In Deurne is met de vastgestelde nota nu een afwegingskader gevormd over welke houding en rol de gemeente moet spelen bij de inzet van grondbeleidsinstrumenten en de wijze van verantwoording. Hierbij moeten ook de te nemen risico’s in beeld gebracht worden.

Dynamisch beleid
De gemeente wil een dynamisch grondbeleid voeren, dat het mogelijk maakt om per geval haar houding en rol te kunnen bepalen. De werving van grond wordt uitgevoerd door het college dat daarvoor gebruik maakt van een reserve voor (strategische) aankopen. De uitvoering van de actievere grondpolitiek vindt plaats volgens voorgeschreven voorwaarden en met voorafgaand akkoord van de gemeenteraad.

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft wel gewaarschuwd dat gemeenten de risico’s die bij deze hernieuwde rol horen, goed moeten kunnen behappen. In de ‘Position Paper Grond’ adviseert de organisatie een aantal maatregelen waarmee grondbeleid door gemeenten in Nederland een stuk minder traag en duur wordt.

Foto: Pexels