De wandelingen van een kind, de wording van een man
1219-2019 – 8 Eeuwen menskracht
In het kader van Horst aan de Maas 800, waarin deze gemeente een geschiedenis van 800 jaar herdenkt onder het motto ‘8 eeuwen menskracht’, wordt dit middels bijzondere projecten vorm gegeven. Voor de bevolking van de dorpen America en Griendtsveen aanleiding om iets bijzonders te doen…
America, 1 januari 1900
Op de eerste dag van de 20e eeuw wordt in het dorp America een kind geboren. Zijn naam is Hub van Doorne. In deze eeuw van de automobiel zal Hub uitgroeien tot boegbeeld van de Nederlandse industrialisatie en automobielindustrie. Als uitvinder met meer dan 160 octrooien wordt zijn naam vergeleken met die van Henry Ford en Karl Benz.
De DAF personenauto is niet meer, maar daarom niet minder spraakmakend. DAF Trucks is nu een van de grootste spelers op de Europese markt.
Griendtsveen, 1902
Als Hub twee jaar is verhuist het gezin naar het verder gelegen Griendtsveen, dat als zojuist gestichte Peelkolonie nog maar net op de landkaart staat. Daar wordt in 1906 zijn broer Wim geboren.
Hub loopt in die tijd gedurende zijn hele lagere schoolleeftijd van Griendtsveen op en neer naar America, waar hij de lagere school bezoekt en waar zijn vader zijn werkplaats heeft aangehouden. Tijdens deze tochten ontwikkelt de kleine Hub zich als kind, groeiend naar de uitvinder die we nu kennen.
Voor het eerst in Nederland
In het kader van Horst aan de Maas 800 grijpen de inwoners van beide dorpen de geschiedenis van hun beroemdste bewoners aan om letterlijk te verbinden. De 7 kilometer lange weg tussen beide dorpen, die kleine Hub als kind iedere dag, jaar in, jaar uit op en neer liep wordt in het laatste weekend van juni het toneel van een niet eerder vertoonde herdenking.
America – Griendtsveen 2019
Voor het eerst in Nederland wordt een weg afgesloten voor alle verkeer, behalve voor auto’s van één merk: DAF. Bezoekers en honderden DAF’s van alle maten en soorten treden in de voetsporen van de jonge Hub die iedere dag twee keer deze weg aflegde. In deze periode ontwikkelt zich Hub’s droom die hij ondanks tegenslagen blijft koesteren.
Hub & Hay
Het lied ‘Hub & Hay’ verhaalt over die jaren lange tochten die Hub aflegt en zijn groeiende passie voor auto’s en alles wat met tandwielen voort gedreven kan worden.
Met Hay Peeters heeft hij gemeen dat dit niet verliep over een geëffend pad. Beiden krijgen hun tegenwerkingen en blijven desondanks volhouden aan een droom. De kracht waar 8 eeuwen menskracht op drijft…
Grootse herdenking
Dit verhaal over Hub van Doorne is de aanleiding die inwoners van America en Griendtsveen heeft aangezet tot een groots eerbetoon op 29 en 30 juni.
Tussen beide dorpen wordt dan de weg die Hub altijd liep voor alle verkeer afgesloten, behalve voor voertuigen van het merk DAF. Deelnemers met voertuigen én bezoekers treden daarmee nog een keer in de voetsporen van de kleine Hub als 12 jarige jongen, op het keerpunt in zijn leven.
Hub en Hay
over dromen en doorzetten
Op 1 januari 1900, de allereerste dag van de 20e eeuw, wordt in America een kind geboren. Niemand nog die zich bewust is van de impact die deze eeuw op de mensheid zal hebben en zo ook niemand die zich bewust is wie dat kind is.
Een leven later zal Hub van Doorne sterven als de grondlegger van de DAF-fabrieken, van de DAF personenauto en van de vrachtwagendivisie die international zal uitgroeien tot een wereldberoemd automerk.
De 20e eeuw die werd ingeluid met de geboorte van Hub van Doorne zal de meest revolutionaire periode blijken uit de geschiedenis van de mens. Vele denkers en doeners zorgen ervoor dat voorheen onneembare grenzen worden overschreden en ons wereldbeeld volledig zal doen veranderen.
In het gebied tussen Peel en Maas is Hub van Doorne niet de enige die een droom achterna jaagt, zijn nek uitsteekt en ’tegen beter weten in’ blijft volhouden. Naast van Doorne kent deze streek meerdere pioniers met een visie en een droom. Bij velen blijkt vroeg of laat dat achter de weerbarstige dorpsgenoot een visionair schuil gaat.
En net zo vaak wordt dat níet duidelijk en reikt de status van betreffende niet verder dan die van de eigen kring…
Dertien jaar na Hub van Doorne wordt in Lottum bij de familie Peeters een kind geboren. Hay heet de jongen die al op jonge leeftijd een droom koestert. Als klokkenmaker wil hij de tijd kunnen vangen in ingenieuze uurwerken. Maar als hij op 12 jarige leeftijd van de lagere school in de leer wil blijkt de realiteit een andere. Het arbeidersgezin kan zich met 12 kinderen niet veroorloven dat Hay een vak leert. Als leerjongen kost hij het gezin 10 cent per dag, bij een boer zal zijn arbeid 10 cent per dag opleveren.
Hay Peeters wordt uiteindelijk rozenkweker, trouwt en sticht een gezin. Zijn passie om in machines de tijd te vangen laat hem echter niet los. In zijn spaarzame vrije tijd en vaak nog laat na het werk bekwaamd hij zichzelf en leert hij uiteindelijk om vernuftig geconstrueerde klokken te bouwen. Het blijft echter onopgemerkt.
In plaats daarvan groeit bewondering voor zijn inzichten en handigheid om al sleutelend overal een praktische oplossing voor te vinden. Verschillende landbouwmachines worden door hem ontwikkeld die rozenkwekers veel werk uit handen zullen nemen. De plaatselijke machinefabriek neemt zijn uitvindingen zelfs in productie en iedere kweker in de buurt heeft er op den duur een in huis. Hay Peeters wordt in zijn omgeving ‘d’n oetviender’ genoemd.
Zijn leven is een leven van dienstbaarheid geworden naar anderen, maar het liefst blijft hij in zijn eentje duiken tussen restanten van machines, brommers en fietsen en te speuren naar bruikbaar klokkenmateriaal. En wat niet bruikbaar is maakt hij bruikbaar.
Pas als Hay Peeters met pensioen gaat na een lang leven van hard werken kan hij zich toeleggen op wat hij echt wil en wordt hij alsnog wat hij als twaalfjarige niet mocht zijn…
Hay Peeters bouwde in zijn laatste jaren meerdere klokken, vooral voor anderen, maar de eerste van allemaal bleef in zijn huis: een pronkstuk van anderhalve meter hoog, waarmee hij destijds als enige eerbetoon enkele malen de kranten haalde. Deze klok, gebouwd van uitsluitend afgedankt materiaal, wijst de seconden, minuten, uren, de dagen van de week, de maanden van het jaar en de stand van de maan…
Die grote klok staat nu stil en wijst 29 april 1985. De dag waarop Hay Peeters sterft zet zijn vrouw de klok stil…
Postuum
Als in het jaar 2019 ter herdenking van 800 jaar geschiedenis een Wall of Fame gebouwd zou worden om bijzondere mensen uit dit gebied tussen Peel en Maas te herinneren dan zal Huub van Doorne wel, maar Hay Peeters daar waarschijnlijk niet op voorkomen. Hay Peeters had de pech dat de tijd die hij wilde vangen hem niet gegeven was. De tijd zat hem niet mee. Desondanks bleef hij zijn droom koesteren en is zijn prestatie – ook al bleef die voor het publiek onopgemerkt – des te opmerkelijker.
Daarom zal tijdens het herdenkingsjaar 2019 vanaf het allereerste moment ervan iedere seconde ervan doorklinken in het getik door de grote klok van Hay Peeters uit Lottum.
Door het uurwerk – dat is stilgezet op de dag van zijn overlijden – opnieuw in werking te stellen op een prominente plek in onze gemeente, brengen we een eresaluut aan Hay Peeters en al die anderen die onze gemeenschap mee groot maakten, zonder dat hun naam daarvoor ooit vereeuwigd zal worden. Het getik uit de klok van Hay Peeters als een saluut aan hen die blijven geloven in hun droom…
