Vanuit de kazerne in Vredepeel vertrekken honderden militairen naar Polen. Ze gaan daar een half jaar het NAVO-grondgebied beschermen tegen vijandelijke raketten en drones. De missie is ’wat spannender’ dan voorgaande missies.
De oude start- en landingsbaan van Vredepeel is woensdag even parkeerplaats. Zo’n zestig militaire vrachtwagens staan er opgesteld, in colonnes. Mannen en vrouwen in gevechtsuniform sjouwen jerrycans met brandstof. Voertuigen worden gecheckt.
Patriot-raketten
Het bekendste wapen van de luchtverdediging staat er ook tussen geparkeerd: de Amerikaanse Patriot-raketten. Maar ook een Noors raketafweersysteem dat vijandelijke doelen zoals drones kan raken. Alle systemen hebben hun eigen radar, mobiele controlekamer en stroomvoorziening.
“Het is een eer en voorrecht om dit te mogen doen”, zegt overste Wesley Dijkshoorn. Hij werkt al bijna 25 jaar bij de luchtverdedigingseenheid. Dijkshoorn is de hoogste militair die mee gaat op missie. Een half jaar geleden hielp zijn team van Vredepeel nog de politie bij de NAVO-top in Den Haag, met dronebewaking. In al die hectiek kregen ze het bevel om zich voor te bereiden op inzet in Polen.
Bescherming
“Ergens in het zuidoosten van het land”, legt commandant Olav Spanjer uit, zonder een plaatsnaam te geven. Veiligheid boven alles. Hij wil nog wel uitleggen dat ze in Polen een logistiek knooppunt beschermen, waar wapens en voorraden voorbij komen voor Oekraïne. Spanjer zegt dat zijn mensen klaar zijn voor hun taak maar vindt deze missie ‘wat spannender dan eerdere missies’.
De Brabants-Limburgse kazerne neemt op 1 december de taken over van de Duitse luchtverdedigers die er nu zitten. Tot 1 juni 2026 speuren ze het luchtruim af naar alles wat een gevaar kan vormen. Zo’n 300 mannen en vrouwen van Vredepeel, niet iedereen dus en niet alle wapens.
Spanjer laat verzamelde media op de kazerne een foto van hem zelf zien, als jonge dienstplichtige, achter de knoppen van een raketinstallatie van de ‘Groep Geleide Wapens’. Een foto uit 1988, nog net koude oorlog. De Sovjet Unie was onze vijand. Soldaat Spanjer was getraind als herkenner van vijandelijke vliegtuigen.
Drones
“Ik had in die tijd eigenlijk helemaal geen plannen bij defensie”, lacht hij. Maar hij zou er zijn hele carrière blijven en schopte het tot kolonel. Nu is hij de baas van de kazerne in Vredepeel. Spanjer ziet dat oude tijden herleven. “Destijds waren het vliegtuigen en raketten. Nu zijn de drones erbij gekomen.”
Hij zag hoe jarenlange bezuinigingen de krijgsmacht uitholden, omdat iedereen defensie duur en onnodig vond. “In 2018 hingen we nog aan een draadje. Is luchtverdediging wel nodig? Dat werd echt gezegd.” Sommige landen schaften luchtafweer zelfs af. 2022 werd een keerpunt. Toen Rusland Oekraïne binnen viel kwam alles in een stroomversnelling.
Tekst gaat verder onder de video van Omroep Brabant.
Jarenlang werkten er zo’n 750 mannen en vrouwen op Vredepeel. Dat aantal loopt op. “We gaan naar de 1700, ik denk zelfs boven de 2000. Aardig wat mensen uit de buurt, helaas nog te weinig techneuten. De interesse neemt toe. Ons eigen wervingsteam doet zijn best”, zegt Spanjer. Mensen vinden is nog wel een ding, geeft hij toe.
Kanonnen
Bij de wapens lopen ze tegen bezwaren aan. Ze nemen Patriot- en Nasams-raketten mee naar Polen maar die zijn eigenlijk te duur om goedkope Russische drones mee uit de lucht te schieten. Tenzij het echt niet anders kan. Dat ondervond ook de Koninklijke Luchtmacht in Polen. In september schoten F35’s van Volkel Russische drones neer met dure raketten.
Dat is ook de reden dat ze bij defensie volop zoeken naar goedkopere alternatieven, zoals stoorzenders, onderscheppingsdrones, geweren en kanonnen. Op Vredepeel kijken ze naar oplossingen maar ook bij een speciale taskforce die sinds april actief is.
Die kanonnen voor Vredepeel zijn al besteld. 22 anti-drone-kanonnen, van het type Skyranger. Ze komen vanaf 2028 op Vredepeel te staan. “Er is enorm veel geïnvesteerd. Het is er nog niet allemaal. Maar we doen het best goed”, zegt Spanjer.
Van vliegveld naar bijzondere kazerne
Het militair terrein in Vredepeel ligt in dunbevolkt gebied, zeker als je het vergelijkt met de andere defensielocaties in Brabant die vaak bij of in steden liggen. Het terrein deels in Brabant en deels in Limburg en is vernoemd naar luitenant-generaal Best. Dat was de commandant van de luchtverdediging in 1940.
In de jaren vijftig werd Vredepeel aangelegd als reserve-vliegveld. Na de val van de Berlijnse muur in 1989 werden de banen gesloten. De Groep Geleide Wapens keerde terug uit Duitsland en streek neer op het terrein met als bekendste wapens, de Hawk-raketten. Luchtverdedigers gingen op missie in Israël, Turkije, Bosnië-Herzegovina, Kosovo, Irak en Afghanistan.
Het ‘DGLC’ (Defensie Grondgebonden Luchtverdedigings Commando) werd ook ingezet op de nucleaire top in Den Haag in 2014 en bij de NAVO-top in de zomer van 2025. Er waren plannen om het vliegveld van Vredepeel te heropenen voor F35’s maar de keuze viel op Lelystad.
Bron: Omroep Brabant Tekst: Willem-Jan Joachems
Foto: Defensie
