Vijftien jaar lang was Maria Berkers het boegbeeld van actiegroep Stop de Stank in Deurne. Aanstaande vrijdag geeft ze het stokje door aan een nieuwe generatie en neemt ze afscheid als voorzitter. De strijd voor een schonere lucht, bodem en water in Deurne blijft echter onverminderd doorgaan: “Ik heb het vijftien jaar lang met volle overtuiging gedaan.”
De actiegroep, bestaande uit betrokken inwoners van Deurne, komt sinds 2010 op voor bewoners die te maken hebben met overlast van stank en andere milieuproblemen als gevolg van de intensieve veehouderij in de regio. Stop de Stank richt haar aandacht vooral op de Wet geurhinder veehouderij (WGV), een regeling die grenzen stelt aan de geurbelasting van veehouderijen op woningen en andere plekken waar mensen verblijven.
Tegen het beleid
“Mijn drijfveer is altijd geweest dat ik slecht tegen onrechtvaardigheid kan. De boeren hebben wij nooit aangevallen. Die werken legaal. Als zij voldoen aan de wet, wie zijn wij om te hen zeggen dat het niet mag?”, zegt Berkers. “Wij richtten ons op Den Haag, de Tweede Kamer en de gemeente Deurne. Dat blijft zo. Wij protesteren tegen het beleid dat dit mogelijk maakt.”
Door het volgen van vergunningstrajecten, het indienen van zienswijzen en het voeren van gesprekken met gemeente en provincie probeert Stop de Stank invloed uit te oefenen op beleid en handhaving. Daarmee heeft de actiegroep in de afgelopen jaren een stem gekregen in het debat over luchtkwaliteit, volksgezondheid en duurzame landbouw in Deurne en omstreken.
Slapen in een varkensstal
Volgens Berkers begon het allemaal eigenlijk onnozel: “In 2010 belde ik naar de gemeente en zei ik dat het stinkt in Deurne. Ze lieten mij toen weten dat ze zouden ‘proberen om het op de agenda te zetten’. Hoezo proberen? Dat schoot niks op.” Berkers besloot om een stuk te plaatsen in het Weekblad van Deurne. “Het mocht maar 150 woorden zijn. Het moest triggeren.´Slapen in een varkensstal’, bedacht ik als titel.” Het sloeg aan: vijftien mensen reageerden. “We spraken met de groep af in een café in Deurne en een paar uur later stonden we buiten als actiegroep Stop de Stank.”
Geuzennaam
“Door de jaren heen hebben we vaak overwogen om de naam te veranderen”, vertelt Berkers. “Inmiddels is Stop de Stank een soort geuzennaam geworden. Maar die woorden dekken de lading niet helemaal. Want we gaan niet alleen over stank.” Volgens Berkers zorgt de intensieve veehouderij in de regio voor problematiek wereldwijd. “Waar in Brazilië mensen hun grond verliezen door de teelt van sojabonen, wordt hier vervolgens de lucht, bodem en water vervuild door mest. Er zijn alleen maar verliezers in dit verhaal. Behalve de grote jongens van de ‘big agro’, de agrarische multinationals.”
Volgens Berkers realiseren veel mensen zich niet hoe groot het mestoverschot is en ontbreekt het aan bewustzijn over de omvang van dit probleem. “In Brabant alleen al wordt jaarlijks ongeveer vijftien miljoen ton mest geproduceerd. Als je die getallen hoort, kun je er je niks bij voorstellen. Maar als je dat vertaalt naar bijvoorbeeld bulkwagens van dertig ton en die op een rij zou zetten, zou je van Den Bosch tot aan Peking uitkomen. Dat zijn gigantische hoeveelheden.”
Strijd en succes
Na vijftien jaar er nog steeds staan als actiegroep, is iets waar Berkers blij mee is. “Er waren momenten dat ik dacht: we redden het niet. Je hebt successen nodig om door te kunnen gaan”, vertelt ze. Die kwamen er volgens haar ook. “In 2015 hebben we een nieuwe vestiging in Liessel weten tegen te houden, waar 17.000 varkens zouden komen.” De actiegroep heeft volgens Berkers bovendien bijgedragen aan meer bewustwording over gezondheid.
Ook sprak ze bij het rondetafelgesprek in de Tweede Kamer in november 2022. Daarnaast is Stop de Stank één van de oprichters van het Brabants Burgerplatform. “Boeren hebben een organisatie die hen ondersteunt, burgers niet. Ons doel is altijd geweest om de burgers een stem te geven.”
Vereniging Stop de Stank neemt vrijdag 14 november afscheid van Maria Berkers in het Hofke van Marijke. De zaal is geopend vanaf 19.30 uur.
Lees ook: Wisseling van de wacht bij Stop de Stank; Rob Franken en Dirk van der Linden nieuwe bestuursleden
Foto: Maria Berkers
