Het tv-programma Zembla van BNNVARA brengt donderdag het eerste deel van het tweeluik ‘Stank en strijd’ over de relatie tussen burgers, boeren en bestuurders in de gemeente Deurne.
Is het probleem van de stankoverlast in onze gemeente echt zo groot? De één vindt het nogal meevallen, de ander zegt dat het regelmatig niet om te harden is en weer een ander vindt dat de ‘boerenlucht’ er gewoon bij hoort als je in een agrarisch gebied als Deurne woont.
Beladen onderwerp
Onderzoeksjournalist Ton van der Ham heeft tijdens de vier maanden dat hij door de gemeente trok, in elk geval gemerkt dat het een beladen onderwerp is: “Iedereen in Deurne is op één of andere manier wel verbonden met het probleem maar ook met elkaar. De ene persoon heeft last van de geur maar heeft misschien wel een vriend of familie die werkzaam is in de agrarische sector of bij een fabriek die de overlast veroorzaakt. De stank splijt de gemeenschap.”
Tekst gaat verder onder de video
Objectief beeld
In twee afleveringen legt Zembla de strijd in Deurne onder de loep. “Eerst hebben twee researchers goed gekeken naar wat precies het probleem is en hebben we een lijst aangelegd van de mensen met wie we daar over wilden praten. Daarbij willen we alle partijen horen zodat we een objectief beeld kunnen vormen. De meeste personen waren heel welwillend om ons te woord te staan en hun kant van het verhaal uit te leggen. Een enkeling gaf aan dat we bijvoorbeeld beter konden oprotten omdat hij anders met de auto over ons heen zou rijden. Dat geeft wel aan dat het onderwerp hoog zit bij mensen en veel emoties losmaakt”, vertelt Van der Ham.
Surreëel conflict
Voor de journalist is duidelijk geworden dat de ingewikkelde en soms achterhaalde wetgeving er voor zorgt dat het probleem niet wordt opgelost. Van der Ham legt uit: “Aan welke kant je ook staat van het verhaal en hoe je het ook wilt oplossen; linksom of rechtsom loop je tegen een ‘criminele’ wet aan die de kiem legt voor een conflict dat steeds surreëler wordt. In de tweedelige reportage ontwarren we de kluwen van belangen en verhoudingen en leggen we bloot hoe het zo uit de hand heeft kunnen lopen in Deurne.”
Negatieve gevolgen
De Wet Geurhinder Veehouderij (WGV) die bepaalt aan hoeveel geuremissie omwonenden mogen worden blootgesteld kent veel uitzonderingen. Dit kan volgens het onderzoeksrapport van de Commissie Biesheuvel uit 2019 negatieve gevolgen hebben voor het woongenot van mensen die in de buurt wonen. De stank die een bedrijf produceert, wordt volgens het rapport per bedrijf vergund, ongeacht of er in die omgeving al meer geuremissie is van andere bedrijven.
Doolhof
Dat er niet naar het totaalbeeld wordt gekeken en bestuurders de wetgeving gebruiken om hun beleid te verantwoorden, merkte Ton van der Ham van Zembla ook in Deurne: “De wethouder wijst naar Den Haag, de provincie vindt dat de gemeente Deurne faalt en de ondernemers en burgers verdwalen in een juridisch en bureaucratisch doolhof. Mensen in Deurne zijn echt wel wat gewend maar zijn ondertussen radeloos. De wetgeving zou er voor moeten zorgen dat de inwoners en de volksgezondheid worden beschermd maar de vraag is of die wet dat wel doet. Want de boeren houden zich aan de wet en toch zijn er problemen.”
Buitengebied
“Hoe serieus nemen gemeenten, provincies en ministeries dit probleem? En wat kan of moet de boer er eigenlijk aan doen? Dat zijn vragen waar we dieper in duiken in ‘Stank en strijd’. In de eerste aflevering van het tweeluik wordt ingezoomd op de Wet Geurhinder en Veehouderij. En wat die wet veroorzaakt in bijvoorbeeld het buitengebied van Deurne waaronder bij de Bosweg. In het tweede deel wordt breder gekeken naar hoe de situatie in Deurne zich vertaalt naar de landelijke problematiek. Daarnaast wordt belicht wat de boeren doen om stank te voorkomen zoals de inzet van de combi-luchtwassers en onderzoeken hoe effectief die zijn”, legt Ton van der Ham uit.
De reportage van Zembla is te zien op NPO 2 op donderdag 28 april en donderdag 5 mei om 20.25 uur. De uitzendingen worden allebei een week later op donderdagochtend om 9.25 uur herhaald ook op NPO 2 bij BNNVARA.
Foto: Zembla/BNNVARA
