Voor de viering van Deurne 1300 is op dit moment een akte uit het jaar 721 onderweg van Echternach in Luxemburg naar Deurne. In het document wordt voor het eerst de plaatsnaam Durninum genoemd wat later Deurne werd. Alleen zijn er volgens pastoor Paul Janssen veel hardnekkige misverstanden over de akte die niet eens meer bestaat: “De originele akte is verloren gegaan”, legt Janssen uit.
Maar klopt er dan helemaal niks van het verhaal over de stichtingsakte die in Echternach is vastgelegd over de schenking van een hoeve en grond aan St. Willibrordus? En wat voor document is er dan nu onderweg van Luxemburg naar Deurne? Volgens pastoor Janssen wordt met de geschiedenis over de akte nogal creatief omgegaan: “Rond dat gebeuren in 721 bestaan hardnekkige misverstanden, die in de diverse publicaties weer vrolijk bevestigd worden.”
Geen stichtingsakte
Deurne wordt wel degelijk in het jaar 721 voor het eerst genoemd, maar in een akte van de edelman Herelaef die toen een stukje Deurne aan de kerk van Bakel schonk. Een zogenoemde casatus, dat is een onvrije boer met hoeve en landerijen vertelt Janssen. “Er is dus geen sprake van een stichtingsakte van Deurne. Deurne wordt terloops genoemd, maar dus wel voor de allereerste keer”, legt de pastoor uit.
Verloren gegaan
Deze originele akte is verloren gegaan maar hij is wel opgetekend in het Liber Aureus Epternacensis, het Gouden boek van Echternach uit 1191. “Een goede kalligraaf, wie en wanneer weet ik niet, heeft dit fragment ooit fraai opgetekend met erboven de wapens van Deurne, Vlierden, Bakel en Echternach. Een kopie van deze afbeelding is nu in vier dagen onderweg van Echternach naar Deurne. Maar het origineel is al ter plaatse! Het is deze week te zien in de St. Willibrorduskerk aan de Markt bij het Tapijt van Deurne”, vertelt Paul Janssen. De tekst uit het Gouden boek van Echternach is ook nauwkeurig overgenomen en geborduurd op het Tapijt van Deurne door leden van de paramentengroep.
Bakel
Volgens de Deurnese pastoor ligt het ontstaan van Deurne veel dichterbij dan nu in veel media wordt geschetst: “Het is inderdaad mooi om op bedevaart te gaan naar Echternach, maar de geschreven geschiedenis van Deurne begon toch iets dichterbij: in Bakel. In het jaar 721 schonk de Frankische edelman Herelaef zijn bezittingen in Bakel, Vlierden en Deurne aan de kerk.”
Willibrord
Historicus Ton Spamer vertaalde de originele Latijnse tekst: “…aan de kerk van de heilige apostelen Petrus en Paulus en de heilige Lambertus, bisschop en martelaar, die wij onlangs hebben gebouwd in de plaats Bakel en waar nu heer vader en opperpriester Willibrordus aan het hoofd lijkt te staan.” Hij stelt dat uit deze tekst niet blijkt dat Willibrord erbij was en ook niet dat de abdij van Echternach een schenking aanvaardde.
Echternachse eigenkerk
Herelaef schonk zijn bezittingen aan de kerk van Bakel, die hij zelf had laten bouwen. De dorpen Bakel en Vlierden schonk hij vervolgens aan de abdij van Echternach, waar Willibrord de abt was. “De kerk in Bakel was hierdoor een Echternachse eigenkerk geworden waarvan de abt het recht had om een pastoor voor te dragen. Hiermee stelde Herelaef allereerst zijn eigen zielenheil veilig en kon de parochie de pastoor en de kerk onderhouden”, zegt Janssen.
Deurne 1300
Het document dat nu onderweg is, is dus volgens Paul Janssen geen kopie van een stichtingsakte van Deurne en ook niet afkomstig uit het jaar 721. Het is een kopie van een gekalligrafeerde afbeelding van de tekst die in 1191 is opgetekend in het Gouden boek van Echternach en waarin de eerste vernoeming van de plaatsnaam Durninum uit 721 wordt vermeld. Ter viering van Deurne 1300 heeft Museum Techniek met ’n ziel in Neerkant het initiatief genomen om met als thema ‘In 4 dagen heen in 4 seconden terug, van Epternacensis naar Durninum’ een kopie van het document opnieuw van Echternach naar Deurne te brengen.
Feestelijke optocht
De reis van de akte begon afgelopen zondag in Echternach en werd gisteren te voet voortgezet. Vandaag wordt het document te paard vervoerd en woensdag per postduif. Komende donderdag, op Hemelvaartsdag wordt het document vanaf het Willibrordusputje bij Meijel, op de grens van Brabant en Limburg, in een feestelijke optocht te voet met ‘Napoleon’ per koets naar het museum in Neerkant gebracht.
Filmimpressie
De overdracht van de akte bij het Willibordusputje vindt plaats tussen 09.30 en 09.45 uur waarna tussen 09.45 en 10.30 uur de intocht in Neerkant wordt gehouden. De feestelijke parade in het centrum van Deurne duurt van 14.30 tot 15.45 uur. Om 16.00 uur wordt er tot 17.00 uur op het Martinetplein een filmimpressie vertoond van de tocht van Echternach naar Deurne. Tijdens Hemelvaartsdag zijn er de hele middag diverse muziek- en dansoptredens in het centrum van Deurne, ook zijn de winkels geopend die dag.
Foto: Facebook Pastoor Paul Janssen/Marinus Biemans
