De kapel van kloosterhotel Willibrordhaeghe in Deurne is al sinds 1975 de plek waar alle eerste zondagen van de maand wordt samengekomen voor de eucharistievieringen van Kapelgroep Willibrordhaeghe. Met Kerstmis, Pasen en Pinksteren vinden er ook thematische vieringen plaats en komend pinksterweekend is het op zondag 19 mei de vijftigste keer dat er zo’n bijeenkomst is.
De vieringen kunnen rekenen op een vaste groep bezoekers uit de hele regio. “Dat zijn niet alleen mensen uit de gemeente Deurne, ze komen ook vanuit bijvoorbeeld Helmond, Asten, Someren en Gemert-Bakel naar de kapel van Willibrordhaeghe. Zelfs hotelgasten komen wel eens op zondagochtend binnengelopen. Het is denk ik uniek in Nederland dat een hotel een eigen kapel heeft”, vertelt Gerard Jansink van Kapelgroep Willibrordhaeghe.
Missiehuis
Dit jaar is het met Pinksteren de vijftigste keer dat er een themaviering plaatsvindt. Een bijzondere mijlpaal voor een initiatief dat ontstond toen de kapel nog deel uitmaakte van het Sint Willibrord Missiehuis. Destijds vulde de kapel zich tijdens Pinksteren 1975 met nieuwe gezichten. Een berichtje dat in de lokale pers en op halve A4’tjes onder bekenden en mogelijk geïnteresseerden was verspreid, had gevulde banken als resultaat.
“Pessimisten, die voorspelden dat dit idee een vroege dood zou sterven, kregen ongelijk.”
De eerste viering in de kapel vond plaats met als titel: ‘Elkaar verstaan’. “Niemand kon toen vermoeden dat dit het begin zou zijn van een onafgebroken reeks van thematische vieringen op die plek, nu al 50 jaar lang”, zegt Jansink. Want in de beginperiode van de vieringen was er nogal scepsis over de behoefte aan dergelijke bijeenkomsten.
Ook in Deurne kenden de parochiekerken namelijk in de jaren ’70 een leegloop. “Pessimisten, die voorspelden dat dit idee een vroege dood zou sterven, kregen ongelijk. Een ‘Werkgroep thematische vieringen’ ging aan de slag en is nog steeds actief”, aldus Gerard Jansink.
Eigentijdse vorm
Waarom de vieringen in de kapel wel aansloegen is volgens Jansink wel te verklaren: “De gedachte was om de kapel dienstbaar te maken aan de omwonende gemeenschap en op kleinere schaal eucharistievieringen te houden in een wat nieuwere eigentijdse vorm. De initiatiefnemers, waaronder de paters Koos van Dijk en Martien van Dijk van de SVD (Societas Verbi Divini), hebben destijds een impuls gegeven aan een meer hedendaagse manier en verdieping van liturgische vieringen.”
Hierdoor werden volgens Jansink ook andere groepen in Deurne en omgeving en van verder weg geïnspireerd. “Met als belangrijkste doel: in de vieringen samen op zoek gaan naar wat de boodschap van het evangelie aan de mens van vandaag de dag te bieden heeft en dat op een eigentijdse manier verwoorden”, zegt Gerard Jansink van de werkgroep.
Rode draad
Als hij terugkijkt naar de titels en thema’s die in de 50 jaar de revue passeerden in de kapel van het voormalige Deurnese Missiehuis en de uitwerking daarvan, blijkt voor Jansink de boodschap van bevrijding, van gerechtigheid en van openheid naar anderen de rode draad te zijn: “Altijd heel duidelijk in de vertaling van het evangelie naar deze tijd, maar soms ook breder met thema’s als: Wereld zonder muren, Bruggen naar Bevrijding, Eenheid in verscheidenheid, De geest van vrijheid.”
De titel ‘Elkaar verstaan’ van de eerste viering in 1975 is in het bestaan van de kapel en de vieringen door de jaren heen een belangrijk, terugkerend motto geweest. “Achteraf kun je denk ik wel vaststellen dat die titel – onbedoeld – al die jaren is blijven doorwerken en is blijven inspireren. Aan de hand van teksten en liederen op zoek gaan naar de kern van de christelijke boodschap, met respect voor ieders eigenheid en openstaand voor de manier waarop mensen hun eigen leven inrichten”, legt Gerard Jansink uit.
‘Ander wei’
De inbreng en reacties van de kerkbezoekers zijn ook een belangrijke inspiratiebron voor de werkgroep. Na de vieringen wordt bij de koffie regelmatig van gedachten gewisseld over hoe de kapelbezoekers de viering hebben ervaren. “Hun reacties zijn telkens weer verrassend. Zeker in de beginjaren moest wel eens behoedzaam worden omgegaan met de omliggende parochies die niet graag schaapjes naar een andere wei zagen trekken”, vertelt Jansink met een lach. “Omgekeerd werden bezoekers van de thematische vieringen van daaruit actief in de eigen parochie. ‘Iedereen is hier welkom, niemand wordt uitgesloten’ klonk het vaak tijdens de vieringen. Zo kon deze kapel voor menigeen geen uitvlucht, maar toevlucht worden.”
“Ik denk niet dat mensen tegenwoordig per se minder affiniteit hebben met het geloof, maar daar gewoon meer zelfstandig en zelfdenkend in geworden zijn.”
Op enkele mensen van het eerste uur na is de samenstelling van de werkgroep thematische vieringen in de loop van de jaren vernieuwd en noemen de leden zich sinds een paar jaar Kapelgroep Willibrordhaeghe. Twee keer per maand komen ze samen om de vieringen voor te bereiden. Daarbij zijn de voor die zondag of feestdag voorliggende lezingen uit Oude en Nieuwe Testament het uitgangspunt, maar wordt ook altijd ingespeeld op de actualiteit. “Wat hebben die lezingen van vroeger vandaag de dag voor boodschap voor deze samenleving in groot en klein verband? Dat zijn zaken die we in de werkgroep bespreken en dan groeit een onderwerp en wordt het uiteindelijk door alle leden samen gevormd”, vertelt Jansink.
Zelfdenkend
Een jaar of tien geleden kwamen er nog rond de 125 mensen naar de maandelijkse vieringen. Tegenwoordig zijn het gemiddeld 65 bezoekers die in de kapel van Willibrordhaeghe zijn te vinden op de eerste zondagen van de maand. “Dat is dus wel eens meer geweest. Net als in de jaren ’70 zien we ook in de laatste 10 jaar een terugloop. Ik denk niet dat mensen tegenwoordig per se minder affiniteit hebben met het geloof, maar daar gewoon meer zelfstandig en zelfdenkend in geworden zijn”, aldus Gerard Jansink. Hij ziet ook dat mensen steeds vaker een druk leven hebben, waarin er geen tijd is om elke week naar de kerk te gaan: “Dan kiezen ze misschien om bewust een paar keer per jaar een bepaalde viering bij te wonen. Tijdens Kerst is het bijvoorbeeld in onze kapel altijd echt meer dan volle bak.”
“We zaten daar niet als bange apostelen, met de deuren en ramen gesloten. We voelden ons geïnspireerd door de Heilige Geest en zeiden tegen elkaar: ‘We gaan door, ook als er niet altijd een gewijde voorganger is.’”
2015 was voor de werkgroep een jaar dat veel onzekerheid teweegbracht met het vertrek van de paters en broeders van het Missiehuis. “Gelukkig konden we de vieringen blijven voortzetten op deze locatie en hebben we nu ook goede afspraken hierover met het Fletcher Hotel”, vertelt Jansink van Kapelgroep Willibrordhaeghe. Het vertrek van de missiecongregatie uit Deurne in september 2015 betekende ook dat er voortaan niet altijd een priester was voor de diensten. “We vroegen de vaste bezoekers naar hun mening. Het antwoord was duidelijk dat Pinksteren moest doorgaan en dat de vieringen moesten blijven.”
‘Pinksteren gaat door!’
Gerard Jansink herinnert zich de woorden van Pater Koos van Dijk in zijn overweging met Pinksteren in 2015: ‘De situatie in 1975 was voor ons de reden met deze vieringen te beginnen, en nu, in 2015, gaan we nog steeds die uitdaging aan. Ons motto vandaag is daarom: ‘Pinksteren gaat door!’ Iets dat de werkgroep op dat moment enorm heeft gesterkt. “Bij onze eerste vergadering na Pinksteren 2015 hebben we over de toekomst nagedacht. We zaten daar niet als bange apostelen, met de deuren en ramen gesloten. We voelden ons geïnspireerd door de Heilige Geest en zeiden tegen elkaar: ‘We gaan door, ook als er niet altijd een gewijde voorganger is.’ En onze boodschap bleef: de goede boodschap van Jezus van Nazareth vertalen, hertalen naar deze tijd”, aldus Jansink.
Pinksteren is voor zowel de werkgroep als de bezoekers van de kapel het feest van enthousiastelingen en doorzetters. “Bij het vertrek van de paters en broeders van de SVD in 2015 durfde niemand te voorspellen dat er in 2024 nog steeds thematische vieringen zouden zijn in de kapel van kloosterhotel Willibrordhaeghe. We zijn doorgegaan én we zien nog steeds uitdaging in het werken aan ‘elkaar verstaan’. De behoefte aan op deze manier kerk zijn en aan samen vieren is ook in 2024 een grote stimulans voor de leden van Kapelgroep Willibrordhaeghe om elke maand op zoek te gaan naar de boodschap van de lezingen van de zondag”, besluit Gerard Jansink.
De Pinksterviering vindt zondag 19 mei om 10.30 uur plaats in de kapel van kloosterhotel Willibrordhaeghe aan de Vlierdenseweg 109 in Deurne. Ook pater Koos van Dijk, één van de mensen van het eerste uur, is aanwezig bij de viering. Het thema van de dienst is komende zondag: ‘Pinksteren, luisteren in veelvoud.’
Foto’s: DeurneWiki/Gerard Jansink
