Na 72 jaar is de Sint Willibrorduskerk in Helenaveen zondagochtend met een afscheidsviering aan de eredienst onttrokken. Van 1 oktober 1951 tot en met 26 november 2023 was het de plek waar rond het geloof lief en leed werd gedeeld. Nu krijgt het kerkgebouw een andere bestemming waaraan binnen de Helenaveense gemeenschap ook veel behoefte is: woonruimte.
In oktober van dit jaar maakte pastoor Dieter Hedebouw tijdens een informatiebijeenkomst al bekend dat de voorbereidingen in gang waren gezet om de kerk aan de eredienst te onttrekken. Zondagochtend werd op het Hoogfeest van Christus Koning het kerkelijk jaar afgesloten met de viering ‘Licht dat terugkomt’ en vond de plechtigheid plaats waarmee het startsein is gegeven voor de transformatie van het gebouw.
Appartementen
In de kerk en sacristie komen veertien woningen voor diverse doelgroepen. Het gaat om zeven levensloopgeschikte appartementen met privétuin op de begane grond, die geschikt zijn voor 55-plussers. Op de verdiepingen worden ook zeven appartementen gerealiseerd, bestaande uit twee woonlagen. Deze zijn voorzien van een loggia als buitenruimte en zijn geschikt voor starters en doorstromers.
De plannen voor het ombouwen van de Helenaveense kerk tot woonruimte liggen er al sinds 2020. In eerste instantie alleen als een studieproject van Stan Verberne uit Deurne en Rens Crooijmans uit Milheeze. Maar het afstudeeronderzoek van de twee studenten bleek zo goed te zijn, dat het parochiebestuur de uitvoering ervan wilde overwegen.
Volgende stap
Hun succesvolle scriptie was voor projectontwikkelaar Vastgoedregisseur uit Valkenswaard aanleiding om in 2022 het ombouwen van de kerk op haalbaarheid te toetsen. Met de onttrekking van de kerk aan de eredienst is nu een volgende stap genomen in het tot werkelijkheid laten worden van de ideeën van Rens en Stan.
Het tweetal kreeg voor hun project met de kerk in Helenaveen de publieks- en de juryprijs bij de uitreiking van de award voor beste afstudeerproject van de academie voor Bouw en Infra. Na het behalen van hun diploma Bouwkunde begonnen Verberne en Crooijmans beiden aan een master-opleiding Architecture Building and Planning aan de Technische Universiteit Eindhoven en zijn ze nu als tekenaars betrokken bij het plan voor de transformatie van de Willibrorduskerk.
Klassiek en modern
De herbestemming van kerkelijke gebouwen is een maatschappelijk vraagstuk dat steeds relevanter wordt volgens Rens en Stan. Kerken worden steeds minder bezocht en aan de andere kant is er een groeiende behoefte aan woonruimte. Uitdaging voor Verberne en Crooijmans was om in hun ontwerp een goede middenweg te vinden tussen het behouden van authentieke onderdelen en het toepassen van moderne technieken: ”We wilden graag de karakteristieke elementen terugzien, maar wel een contrast maken tussen klassiek en modern.”
Ook Niels van Bree van Vastgoedregisseur legt uit dat hoewel het gebouw duurzaam-technisch gezien modern zal worden, de klassieke uitstraling wordt gehandhaafd: “De toekomstige bewoners zullen de sfeer en het karakter van het kerkgebouw beleven door de architectonische stijlelementen die worden behouden. Ook bestaat het idee om het gebouw te verduurzamen door het goed te isoleren, zonnepanelen toe te voegen en gasloos te verwarmen door middel van een warmtepomp.”
Religie
In hun ontwerp hebben Stan Verberne en Rens Crooijmans de functie wonen met religie gecombineerd. Want naast de appartementen, komt er ook een gezamenlijke ruimte en een Mariakapel. “De functionaliteit van de kerk is nog steeds aanwezig door het kapelletje waarin een kaarsje gebrand kan worden”, vertellen Rens en Stan.
Het parochiebestuur is blij dat de religie op deze manier een onderdeel blijft van het gebouw: “Het ontsteken van lichtjes is een oude, maar ook eigentijdse manier van geloofsbeleving. Waar mensen misschien niet direct voor een viering komen, lopen zij toch geregeld een kerk binnen om een kaarsje aan te steken. We zien dat bijvoorbeeld in het kapelletje in Zeilberg, in Liessel in het kerkportaal of in de St. Jozefkerk in Deurne. Met zo’n kapelletje kan de kerk zelfs meer open zijn dan nu het geval is.”
‘Samen vieren’
Nu de kerk verdwijnt, wil het parochiebestuur gaan bekijken hoe de pastorale zorg in Helenaveen het beste kan worden voortgezet: “Samen vieren blijft belangrijk. Of dat elke week kan, of bijvoorbeeld eens in de twee weken; of het op zondag of zaterdag moet, of bijvoorbeeld op een moment door de week, en wat voor tijdstip, daarover moeten we nadenken en zien wat de behoeftes zijn of worden. En ook: waar dit dan kan”, zegt het bestuur.
Er zijn mogelijkheden in gemeenschapshuis De Gouden Helm, maar samenwerking met de Protestantse Kerk is ook een optie. “De Protestantse Gemeente staat in principe sympathiek tegenover samenwerking en wil daar graag over wil verder praten. Zowel protestanten als katholieken zijn gehecht aan hun eigen manier van vieren, dat zal ook gerespecteerd worden. Tegelijk kun je zo af en toe, en dat gebeurt al, ook samen vieren”, aldus het parochiebestuur.
De verwachting is dat de bouwwerkzaamheden eind 2023, begin 2024 kunnen starten. Geïnteresseerden kunnen zich melden bij Vastgoedregisseur via info@vastgoedregisseur.nl of telefonisch op 040-2423223. Bekijk hieronder de eerste presentatievideo van Stan en Rens uit 2020 voor de herbestemming van de kerk in Helenaveen.
Foto’s: Dorpsraad Helenaveen/Vastgoedregisseur/archief DMG/Sandra van Cauwenberghe
