‘Ik ben geslagen, bedreigd en na de wedstrijd achtervolgd door een aantal spelers.’ Dit is slechts één van de vele reacties van Brabantse amateurscheidsrechters bij een onderzoek van Omroep Brabant. Bijna veertig procent van de tweehonderd ondervraagden zegt zich wel eens onveilig te voelen op het voetbalveld.

Ook bij de laatste wedstrijd voor ZSV in de eerste klasse C tegen EHC/Heuts werd de scheidsrechter vorig jaar mei in het nauw gedreven en uitgescholden. Tot twee keer toe staakte arbiter Schuurmans toen het duel vanwege agressie tegen hem door spelers van EHC/Heuts. Dat betekende uiteindelijk een definitief einde van de wedstrijd na 69 minuten voetbal. Hierdoor moesten de laatste minuten op een later moment worden gespeeld.

Respect ver te zoeken
De agressie richting scheidrechters uit zich vooral in scheldpartijen op het voetbalveld. Bijna vijftig procent van de scheidsrechters kreeg hier mee te maken. Enkelen maakten deze tirades online mee. Veel van hen vinden dat het respect voor scheidsrechters ver te zoeken is. “Scheidsrechters worden ruk behandeld. Op iedere discutabele beslissing wordt ontzettend heftig gereageerd”, vertelt Dies van den Bosch, die als KNVB en clubscheidsrechter in de omgeving van Den Bosch fluit.

Tijdens de week van de scheidsrechter onderzocht Omroep Brabant de ervaringen van scheidsrechters op het amateurvoetbalveld. 178 scheidsrechters, verspreid over de hele provincie, reageerden op onze vragenlijst. We vroegen hen onder andere naar het gevoel van veiligheid op het voetbalveld, met wat voor vormen van agressie ze te maken hebben gehad en of ze hier een melding van hebben gemaakt.

Vechtpartij
Bij andere scheidsrechters gaat het verder dan een scheldpartij. Een aantal scheidsrechters geeft aan te ze zijn bedreigd: bij twintig procent gebeurde dat in het echte leven en twee procent maakte het online mee. Bij zeventien procent liep het ‘akkefietje’ zelfs uit op een vechtpartij.

Maar het is niet alleen maar ellende op het voetbalveld. 34 procent van de scheidsrechters vertelt dat ze nog nooit een incident hebben meegemaakt. “Ik heb over het algemeen positieve ervaringen. Prachtige hobby”, geeft een van de ondervraagden aan.

Haantjescultuur doorbreken
Voor sportpsycholoog Mireille Claessens komen deze uitkomsten niet als een verrassing. “De dingen die gezegd en geroepen worden richting scheidsrechters vind ik vrij ver gaan”, vertelt ze. “Fanatisme is goed, maar het moet niet respectloos worden.” De voetballers maken volgens haar geen goede indruk ten opzichte van andere sporten. “Neem waterpolo of rugby als voorbeeld. Daar word je na de geringste opmerking richting de scheidsrechter al uit het speelveld gestuurd. Het zorgt voor een stuk meer respect richting de arbitrage.”

Claessens denkt dat het gedrag van veel spelers te maken heeft met een gebrek aan zelfregulerend vermogen. “Ze nemen geen verantwoordelijkheid voor hun eigen fouten en leggen die vervolgens bij de scheidsrechter neer.”

Goede voorbeeld
Het begint volgens haar bij de betaald voetballers die veel mensen iedere week op tv zien. “Zij geven allesbehalve een goed voorbeeld aan de amateurvoetballers. Sommigen zeuren meer bij de scheidsrechter dan dat ze tegen de bal trappen. Ze beseffen niet dat ze een morele plicht hebben om een goed voorbeeld te geven aan de jeugd. En daar zijn de scheidsrechters op alle niveaus de dupe van.”

“Wie niet wil luisteren, moet maar voelen”, zegt Claessens. Ze denkt aan een nieuw begrip als oplossing voor het probleem in het amateurvoetbal: de groene kaart. “Een speler krijgt een groene kaart bij elke negatieve opmerking richting de scheidsrechter. Bij drie groene kaarten lig je er meteen uit. Het klinkt misschien drastisch, maar tegelijkertijd moet er iets veranderen om deze haantjescultuur te doorbreken.”

Weinig meldingen
We vroegen de Brabantse scheidsrechters ook of ze na het incident een melding hebben gedaan bij de KNVB of de desbetreffende voetbalclub:

• 11 procent gaf aan een melding te hebben gemaakt bij de KNVB
• 16 procent koos ervoor om de voetbalclub te informeren
• 23 procent meldde het incident zowel bij de KNVB als bij de voetbalclub
• 50 procent van de scheidsrechters liet het incident achter zich en maakte geen melding

Volgens meerdere scheidsrechters worden deze melding niet altijd even goed opgepakt door de KNVB. Ze geven aan dat ze erg lang moeten wachten op een reactie en dat er vervolgens weinig tot geen sancties worden gesteld.

Zelden terugkoppeling
“Het contact met de KNVB is belabberd, zeker als je op de lagere niveaus fluit”, zegt scheidsrechter Van den Bosch. “Ik ben als scheidsrechter verplicht een strafformulier in te vullen als ik een rode kaart heb gegeven. Bij heftige gevallen, zoals bedreigingen of vechtpartijen, zet ik er dan ook een beschrijving van het incident bij om de ernst van de situatie te duiden. Hier krijg ik zelden tot nooit een terugkoppeling van vanuit de bond.”

De KNVB betreurt het geweld richting scheidsrechters en geeft aan alle meldingen zo goed mogelijk op te lossen. “Wij maken geen onderscheid tussen meldingen. De sancties kunnen uiteraard verschillen, afhankelijk van de aard van de melding.”

Bron: Omroep Brabant Tekst: Mees van Roosmalen & Jasmijn Uludag

Lees ook:

• Duel tussen ZSV en EHC definitief gestaakt na belagen scheidsrechter en twee rode kaarten
• Laatste minuten van gestaakt duel tussen ZSV en EHC worden donderdag in Deurne uitgespeeld

Foto: Kevin Senders/KEV.