Vanwege de negatieve effecten die het vliegen met onder meer F-35 jachtvliegtuigen heeft op de leefbaarheid en de gezondheid van de inwoners, heeft het college van de gemeente Deurne zich uitgesproken tegen de plannen om vliegbasis de Peel te reactiveren. Dit standpunt delen ze samen met twaalf andere Peelgemeenten.
Toch gaat Defensie vandaag een voorproefje geven van hoe het is om een F-35 over je huis te horen vliegen. Er worden tijdens de vlucht geluidsmetingen gedaan op een aantal locaties in de regio waaronder bij de Gerardusschool in Deurne.
Mist
Vanaf 11.30 uur en 15.30 uur zal een toestel van de Koninklijke Luchtmacht een aantal routes boven de Peel vliegen. In de ochtend hangt er nog veel mist; Defensie meldt dat hierdoor de vlucht van 11.30 uur misschien later begint. “Als het te mistig blijft gaat de eerste vlucht niet door. Dan wordt er alleen om 15.30 uur gevlogen”, meldt Defensie.
‘Regen maakt geluid anders’
Eigenlijk zou de zogenoemde belevingsvlucht al op maandag plaatsvinden maar door de weersomstandigheden werd deze een dag uitgesteld. “Door regen wordt de beleving van het geluid anders, en ook de geluidmetingen en de routes omdat de vliegers minder zicht hebben”, legt Defensie uit.
Overlast
Omwonenden kunnen na de vluchten een vragenlijst invullen op de website Belevingsonderzoek Vliegbasis De Peel van onderzoeksbureau Invior. Mensen die overlast ondervinden van de F-35 kunnen dinsdag melding maken bij de milieudienst Zuidoost Brabant op Melding doen (samenmelding.nl), door in het formulier ‘militair vliegverkeer’ te selecteren en de overlast te omschrijven. Defensie vraagt mensen om niet naar de basis in Vredepeel te komen tijdens de testvlucht: “Het advies is om de vluchten vanuit uw huis of vanaf uw werkplek te beleven. Dan is de F-35 in een voor u normale omgeving te horen. Kom dus niet naar de voormalige vliegbasis.”
Verdubbeling klachten
Dat veel Peelbewoners niet zitten te wachten op de heropening van de vliegbasis in Vredepeel bleek eerder tijdens de twee informatiebijeenkomsten van Defensie in Gemert en Venray. Bewoners zijn vooral bang voor de geluidsoverlast van de F-35 op basis van het sterk toegenomen aantal klachten in Leeuwarden vanaf het moment dat in de praktijk werd gevlogen met dit type vliegtuig. Ook de verdubbeling van het aantal klachten rondom vliegbasis Volkel sinds daar onlangs met F-35 vluchten is gestart, stelt bewoners niet gerust.
Nieuwe ontwikkelingen
Maar waarom moet er persé worden gevlogen met die F-35 die veel meer herrie maakt dan zijn voorganger? De F-16 is eigenlijk al een oud model vliegtuig waarvan de eerste exemplaren dateren van 1979. De techniek in de toestellen is voor een groot gedeelte ingehaald door nieuwe ontwikkelingen die de F-35 wel bezit. Daarom is Defensie bezig om de F-16 op uit te faseren.
Stealth-eigenschappen
De F-35 is een zogenoemd ‘vijfde generatie gevechtsvliegtuig’ met een uitgebreider sensorenpakket dan vorige generaties en het heeft stealth-eigenschappen. Dit maakt het toestel minder zichtbaar voor (vijandelijke) radar. Ook kan de F-35 meer bewapening meenemen dan zijn voorganger, de F-16. Hij heeft wel wat minder vliegbereik; waar de F-16 2.700 kilometer haalt op één tank, houdt de F-35 er gemiddeld na 2.200 kilometer vliegen mee op.
Sensorenpakket
Piloten die hebben gevlogen met de F-35 omschrijven de vliegervaring als volledig anders dan die in een F-16. Vooral het sensorenpakket geeft de mogelijkheid om de omgeving veel beter in de gaten te houden tijdens een vlucht. Om bijvoorbeeld de wapens te geleiden en informatie te verzamelen, heeft de F-35 een geavanceerde AN/APG-81-radar, die over verschillende frequenties uitzendt en daardoor moeilijker te detecteren is. Verder beschikt het toestel over onder meer een infrarood doelzoeker onder de neus, het AN/AAS-37 waarschuwingssysteem en verschillende sensoren verspreid over het toestel die waarschuwen voor naderende radar- én infraroodgeleide raketten.
Groot voordeel
De F-35 bezit ook zogeheten stealth-eigenschappen die de F-16 niet heeft. Hierdoor kan het vliegtuig gemakkelijker ongezien vijandelijke doelen naderen. Dit geeft de F-35 een groot voordeel tijdens luchtgevechten. Daarnaast kan het toestel makkelijker vijandelijke stellingen en radarsystemen ontwijken.
Meer geluidsproductie
Voor al die snufjes plus mogelijk bewapening moet natuurlijk wel ruimte zijn. Daarom is de F-35 ook een stukje groter en vooral zwaarder dan de F-16. Helemaal leeg weegt het jachtvliegtuig al 13.198 kilo en met maximale bewapening kan het toestel tot wel 30.886 kilo wegen. Dat is ongeveer het dubbele van een F-16. Om zo’n gewicht de lucht in te krijgen is flink wat stuwkracht nodig; flink meer dan bij de F-16. En een sterkere motor betekent automatisch ook meer geluidsproductie.
‘Huilende wolf’
Bij een meting in Friesland komt een overvliegende F-16 uit op 82dB maar de nieuwe F-35 op 108dB. Omwonenden geven aan dat het net lijkt alsof er een ‘huilende wolf’ over komt vliegen en dat soms zelfs de dakpannen gaan trillen en autoalarmen afgaan. Laura Kors maakte voor EenVandaag een video-opname van een overvliegende F-35 waarin Geert Verf uit Marsum aantoont hoeveel dB het toestel veroorzaakt. Vooral bij het landen maakt de F-35 veel lawaai dat volgens sommige Friezen lijkt op een ‘huilende wolf’.
Tekst gaat verder onder de video
Verzet tegen de vliegbasis
Twaalf Peelgemeenten en haar bewoners zijn bezorgd over de voorgenomen heropening van vliegbasis de Peel en de verwachte geluidsoverlast. Ook organisaties als werkgroep Stop Vliegbasis de Peel, Natuur en Milieufederatie Limburg, Werkgroep Behoud de Peel, Stichting Behoud de Parel, Stichting Natuur en Rust, Stichting Gezond Leefmilieu Venray, Milieudefensie Leeuwarden en Stichting Groene ster werken voortaan samen in hun verzet tegen de vliegbasis en de komst van de luidruchtige F-35’s.
‘Verouderd en niet geschikt’
Maar waarom moeten die toestellen nou juist vanaf de basis in Vredepeel gaan vliegen? Een terrein dat al sinds 1993 niet meer wordt gebruikt voor vliegverkeer en nu alleen nog een landmacht kazerne is. Defensie meldt zelf over de toestand van de faciliteiten: “De huidige start- en landingsbaan is verouderd en niet geschikt om veilig te kunnen landen en opstijgen.” Dat is ook de reden dat de F-35 tijdens de belevingsvlucht ook alleen maar een doorstart kan maken. “De F-35 vliegt wel laag over de baan”, meldt Defensie.
‘Geluidsruimte’
De belangrijkste reden om vliegbasis de Peel weer te openen, is omdat de zogenoemde ‘geluidsruimte’ van de enige twee bases waar in ons land met F-35’s wordt gevlogen al ‘vol’ is of ‘nagenoeg vol’. De vliegbases in Soesterberg, Twente en Valkenburg zijn allemaal al jaren gesloten en vliegbases Leeuwarden en Volkel zijn momenteel de enige twee operationele bases in Nederland voor gevechtsvliegtuigen. Leeuwarden voor de F-35 en Volkel tot voor kort alleen voor de F-16, maar ondertussen ook geleidelijk steeds meer voor de F-35.
Binnen de norm
Ruimte voor uitbreiding op die bases is volgens Defensie niet beschikbaar. Van alle F-35’s in ons land krijgen er 15 als thuisbasis Leeuwarden. In Volkel zouden de resterende 24 terecht moeten komen maar de ‘geluidsruimte’ is daar niet voldoende om alle vliegbewegingen binnen de norm te kunnen uitvoeren. Heropening of reactivering van de vliegbasis in Vredepeel kan dit ruimtegebrek deels oplossen. Hierbij verhuizen van de 24 toestellen in Volkel er dan 12 van naar vliegbasis de Peel.
3.600 vliegbewegingen
Defensie heeft het plan om daar elk jaar de 12 jachtvliegtuigen maximaal 1.800 keer te laten opstijgen en 1.800 keer laten landen. Dat zijn 3.600 vliegbewegingen per jaar. Defensie heeft aangegeven jaarlijks drie periodes van 6 weken of een periode van 24 weken te willen vliegen. De vliegbasis in Vredepeel is in die tijd geopend van maandag tot en met donderdag van 7.00 tot 23.00 uur.
Foto: Defensie
