Ooit was het één van de meest populaire sporten in Oost-Brabant en Noord-Limburg en zondagmiddag leefde de populariteit van de oude volkssport weer even op bij het heemhuis in Deurne tijdens de Open Monumentendag. Zo’n dertig personen kwamen kijken naar de demonstraties die werden gegeven door de leden van Beugelclub De Treffers uit Maasbree.
Na de uitleg van de spelregels en enkele tactische tips, gingen ongeveer vijftien bezoekers zelf aan de slag met het spel. De ene wat succesvoller dan de andere, maar volgens secretaris Jos Thijssen van heemkundekring H.N. Ouwerling wel over het algemeen met een erg positief gevoel achteraf.
Immaterieel erfgoed
Beugelen is een echte Brabantse cafésport die ook in groeps- en competitieverband werd gespeeld en tegenwoordig als immaterieel erfgoed wordt gezien. Het echte beugelen wordt op een buitenbaan gespeeld, maar daarnaast was er vroeger een versie die ‘jensen’ werd genoemd en op een biljarttafel plaatsvond.
In de periode tussen 1850 en 1950 lagen er bij veel herbergen en cafés in de gemeente Deurne grote beugelbanen. Verder was er lang geleden een overdekte baan achter het patronaat Rust Roest aan de Kruisstraat in Deurne.
Sigaar
De versie op het biljart kon onder meer worden gespeeld in Café Lintermans en de beide Café’s Parkzicht. Ook in Café Van de Wildenberg in Vlierden, Café Van Calis en bij Het Trefpunt in Deurne kon je voorheen spelen op een beugelbiljart. De inzet hierbij was volgens de heemkundekringleden steevast òf een sigaar òf 5 cent.
Bij het echte beugelen op een buitenbaan, wordt gespeeld op een lemen ondergrond. De baan is ongeveer 10 bij 5 meter groot. Doel van het spel is om een bal van ruim 4 kilo met een houten zogeheten sleger door een beugel te slaan, die op ongeveer zeven meter afstand staat.
Twee teams
Er wordt gespeeld tussen twee teams van elk twee leden. Elke speler speelt samen met zijn of haar teamgenoot om de beurt tegen de tegenpartij. Punten worden gescoord door de eigen bal door de ring te spelen of de bal van de tegenstander aan de korte kant, het verst van de beugel, uit de baan te spelen. Beide levert twee punten op. Wie het eerste een totaalscore van 30 punten heeft behaald is de winnaar.
Het spel kan gespeeld worden door jong en oud en vereist geen specifieke kracht of lichamelijke training. Spelinzicht en spelvaardigheid zijn volgens de leden van de heemkundekring de belangrijkste criteria.
Voor wie ook kennis wil maken met de oude volkssport, heeft de VVV in Deurne speciale arrangementen, zodat ook niet-leden van de heemkundekring het spel kunnen uitproberen. Je kunt hiervoor ook rechtstreeks contact opnemen met heemkundekring H.N. Ouwerling door een email te sturen naar info@heemkundekringdeurne.nl.
Foto’s: Ger Dekker, E. Koolen, Deurnewiki, heemkundekring H.N. Ouwerling
