Minister Hugo de Jonge bracht woensdag een bezoek aan de Peel om met verschillende partijen te praten over de opgaven die er liggen in onze regio wat betreft ruimtelijke ordening.

Hij sprak in Helenaveen onder meer met wethouder Marinus Biemans van gemeente Deurne, voorzitter Mario Jacobs van Stuurgroep Novex-De Peel en agrarisch onderneemster Janke van Dijk. Ook gedeputeerden Lia Roefs van de provincie Limburg en Elies Lemkes van de provincie Noord Brabant waren aanwezig om De Jonge te verwelkomen.

Keuzes maken
“Hier moeten keuzes gemaakt worden over onder andere het behoud van de natuur en het extensiveren van de landbouw. Daarbij mag de leefbaarheid van het gebied niet uit het oog verloren worden”, zegt de minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO).

Ruimtelijke puzzel
De Jonge erkent dat de Peel een gebied is waar het ingewikkeld is om die keuzes te maken vanwege de vele partijen die er naast inwoners en ondernemers bij betrokken zijn: “Al die keuzes zullen we moeten maken met twintig gemeenten, met drie waterschappen, twee provincies en met één Rijksoverheid. We zullen als één overheid die ruimtelijke puzzel voor dit gebied moeten leggen.”

Novex-De Peel
Wethouder Biemans van gemeente Deurne liet de minister zien dat daar al aan wordt gewerkt met het programma Novex-De Peel waarbij verschillende overheden zoals het Rijk, de provincies, waterschappen en gemeenten samen optrekken. De Nationale Omgevingsvisie Extra (Novex) is een programma van het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening dat als doel heeft om te komen tot samenhang in de uitvoering van de nationale omgevingsvisie. Het programma bevat onder meer spelregels voor samenwerking tussen overheden.

‘Werk aan de winkel’
Er liggen voor de Peel veel opgaven zoals klimaat, water, stikstof, woningbouw, natuur en biodiversiteit. “Dat is een prachtig gebied maar wel een gebied waar echt werk aan de winkel is als het gaat om de ruimtelijke inrichting”, zegt minister De jonge. “Als boeren anders moeten gaan boeren, hoe zorgen ze dan voor een nieuw verdienmodel? Hoe zorgen we überhaupt voor een nieuwe economische drijver in dit gebied?”

Leefbaarheid
De druk op de ruimte is hierbij groot want ook de inwoners moeten er volgens de minister prettig kunnen wonen: “Hoe zorgen we voor de leefbaarheid van de woongemeenschap in dit gebied, van de dorpskern in dit gebied? Zeker ook in relatie tot de stedelijke omgeving daaromheen”, zegt De Jonge. Zo hebben bijvoorbeeld de uitbreiding van Eindhoven met tot aan 2040 zo’n 60.000 woningen én de mogelijke heropening van vliegbasis Vredepeel veel impact op de ontwikkelruimte in de Peel.

Concrete afspraken
Voor de opgaven zijn er aparte nationale programma’s, zoals het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG), woningbouw, de Regionale Energiestrategie (RES). Novex verbindt de ruim twintig nationale programma’s en geeft aan hoe het Rijk regie voert op de ruimte. Het Rijk wil dat doen op basis van een goede interbestuurlijke samenwerking. Dat moet leiden tot een gedeeld beeld van de opgaven, heldere voorwaarden en concrete uitvoeringsafspraken.

Nieuw agrarisch verdienmodel
Bij het bezoek van Hugo de Jonge kreeg agrarisch onderneemster Janke Van Dijk uit Helenaveen de kans om de minister de mogelijkheden van de lisdodde in de biobased bouw toe te lichten. “Een mooi voorbeeld van een nieuw agrarisch verdienmodel dat bijdraagt aan de maatschappelijke opgave woningbouw”, zegt wethouder Biemans.

Waterbuffer
De plant is volgens Van Dijk voor van alles in te zetten; van waterbuffer tot bouwisolatie. Als eigenaar van PaludiPlants is ze gespecialiseerd in natte teelten met diverse toepassingsmogelijkheden. Eén van de natte gewassen die Janke teelt is de lisdodde. Bij haar studie tuin- en akkerbouw ontdekte ze tijdens de afstudeeropdracht bij Waterschap De Dommel dat lisdodden goed ingezet kunnen worden als natuurlijke waterbufferzone maar ook dat de planten water kunnen zuiveren.

Sterk isolerend
De inheemse plant uit de Peel is daarnaast bijzonder geschikt voor de bouw, legt Van Dijk uit: “De vezels van lisdodden zijn zowel supersterk als isolerend. Zo kun je zowel de skeletbouw als de isolatie volledig maken van de toppen van de lisdodde. Na het oogsten vermaal je de bovenkant en pers je de plant tot platen.”

Tiny houses
De toepassing is nog in ontwikkeling en er wordt al veel onderzoek gedaan naar de mogelijkheden. Zo moet het bouwmateriaal bijvoorbeeld goed bestand zijn tegen weersomstandigheden. “In Duitsland zijn ze hier al verder mee. Daar zijn er al kleine dorpjes met Tiny houses van biobased bouwmaterialen met lisdodden”, legt Van Dijk uit.

Eetbaar
Daarnaast zijn vrijwel alle delen van de lisdodde eetbaar. “Het stuifmeel uit de bloemen kun je gebruiken als bloem om mee te bakken. In het voorjaar kun je de jonge knoppen en de witte binnenkant van jonge scheuten eten. Gewoon rauw. En ook de zaden kun je na roosteren eten”, zegt Janke van Dijk. Op haar website deelt ze ook recepten waar de lisdodde als ingrediënt in voor komt.

Pioniers
Mario Jacobs van Stuurgroep Novex-De Peel kijkt terug op een geslaagd werkbezoek: “We hebben met de minister gesproken hoe we kunnen voorkomen dat de Peel in een economisch en sociaal vacuüm terecht komt. De Peel is een gebied van én met pioniers waar al eeuwen lang nieuwe verdienmodellen worden ontwikkeld door verschillend landgebruik. Ik ben er dus van overtuigd dat we dit kunnen, met het Rijk als partner. De transitie van de Peel krijgt snelheid en slagkracht als de verdeling van capaciteit en middelen vanuit het rijk dicht bij de uitvoering dus in en met het gebied plaats vindt. Maatwerk en flexibiliteit dus. Daar hebben we vandaag gesprekken over gevoerd.”

Foto: Facebook Marinus Biemans