Om duidelijkheid te krijgen over wat er eind januari precies is gebeurd bij de introductie van het plan om 168 vluchtelingen te huisvesten aan de Langstraat in Deurne is een onderzoek uitgevoerd door adviesbureau Berenschot. Het rapport wordt komende donderdag besproken tijdens de vergadering van de raadscommissie samenleving en bestuur. Oppositiepartijen OGD en Transparant Deurne zijn kritisch over het document dat circa 25.000 euro zou hebben gekost.

Berenschot heeft een reconstructie uitgevoerd van de stappen die zijn genomen in het proces naar de tijdelijke asielopvang die er uiteindelijk niet kwam. “Oftewel een soort van tijdslijn. Een rapport waar we niet veel wijzer van worden”, zegt Transparant Deurne. De fractie van Onafhankelijke Groep Deurne (OGD) vindt het vooral een slechte zaak dat niet alle partijen zijn gehoord in het onderzoek door Berenschot: “Helaas zijn omwonenden niet geïnterviewd en deze ervaringen zijn dus niet meegenomen.”

Lokaal beleidskader
Dat terwijl de gang van zaken niet alleen bij verschillende raadsfracties leidde tot veel ontevredenheid, maar ook bij een deel van de inwoners van de gemeente. De klachten gingen vooral over de mogelijkheid tot participatie, de communicatie over de plannen en het afwijken van het lokale beleidskader.

“Het rapport moet niet gaan over de afweging of beleid moet worden aangepast. De vraag is: is het beleid uitgevoerd en is het goed toegepast?”

Volgens dat in de gemeenteraad unaniem aangenomen kader mag het aantal op te vangen asielzoekers maximaal 1 procent zijn van het inwoneraantal van een dorpskern. Dat levert bijvoorbeeld voor Vlierden op zijn hoogst 15 plaatsen op, voor Neerkant 19, Liessel 33 en in Helenaveen 9 opvangplaatsen. In Deurne zou het totale aantal op ruim 250 uitkomen, maar dan wel verspreid over de verschillende wijken.

Aanbevelingen
In het rapport doet het adviesbureau drie aanbevelingen. Er moeten volgens Berenschot betere afspraken worden gemaakt over de communicatie. Verder moet de raad actief meegenomen worden bij uitvoeringsproblemen en het beleidskader moet werkbaar worden gemaakt.

Ook moet de interpretatie van het beleidskader volgens de onderzoekers geëvalueerd worden. Die staat echter niet ter discussie als het aan Transparant Deurne ligt: “Het college doet voorkomen alsof het onduidelijk was. In het beleidskader stond namelijk de mogelijkheid om advies te vragen als een voorstel niet 100 procent zou passen binnen de kaders. Het college heeft deze passage echter met beide handen aangegrepen om met een totaal ander voorstel te komen.”

OGD zegt dat de onderzoekers eigenlijk niet het juiste vraagstuk hebben behandeld: “Het rapport is ter ondersteuning aan reflectie op proces en uitvoering door het college. Het moet niet gaan over de afweging of beleid moet worden aangepast. De vraag is: is het beleid uitgevoerd en is het goed toegepast?”

Verschuilen achter COA
In het onderzoek wordt ook door Berenschot gesignaleerd dat sommige partijen vinden dat B&W onvoldoende waardering heeft gehad voor het initiatief dat de raad met het beleidskader heeft genomen: “Verschillende fracties menen dat het college niet actief genoeg met het beleidskader is omgegaan en vinden dat het college zich te makkelijk verschuilt achter het COA. Ze vragen zich in de zoektocht naar (semi)-permanente locaties af in hoeverre het college zich stevig genoeg heeft opgesteld jegens het COA.”

“Vergelijk het met een groenteboer die alleen appels verkoopt en na een jaar concludeert dat niemand aardbeien wil, simpelweg omdat hij ze nooit heeft aangeboden.”

Vervolgens concluderen de onderzoekers dat inmiddels uit de gesprekken is gebleken dat verschillende betrokkenen ‘het beleidskader zoals het nu is opgesteld niet realistisch en niet uitvoerbaar vinden’. “Dit is opmerkelijk”, aldus Transparant Deurne. “Want het onderzoek richtte zich op slechts één locatie waar het COA direct een streep zette door het maximum van 30 opvangplaatsen en juist op grootschaligheid inzette.”

“Kun je concluderen dat het model niet werkt als je het niet eens probeert?”, vraagt de fractie van de burgerpartij zich af. Die vindt dat te vergelijken met een groenteboer die alleen appels verkoopt en na een jaar concludeert dat niemand aardbeien wil: “Simpelweg omdat hij ze nooit heeft aangeboden.”

Veel locaties onderzocht
Het college meldt daarentegen dat er wel degelijk een zoektocht was gestart naar geschikte plekken volgens het beleidskader: “Vele locaties werden onderzocht, maar zonder resultaat.” Toen een particuliere eigenaar van grond zich bij de gemeente meldde, leek er wel een mogelijkheid voor een kleinschalige semipermanente opvang op zijn locatie aan de Langstraat in Deurne.

Vervolgens heeft de gemeente Heeze-Leende zich gemeld met het verzoek om de Tijdelijke Gemeentelijke Opvang (TGO) voor 168 personen over te nemen. Het college zegt dat op dit moment daarom ook die mogelijkheid op het terrein aan de Langstraat is onderzocht.

Direct omwonenden
Omdat het plan met de overname van de vluchtelingen uit Heeze-Leende niet voldeed aan het vastgestelde lokale beleidskader zette het college naar eigen zeggen alles in gang om de gemeenteraad hierover advies te vragen in een raadsvergadering. Hierbij werd in eerste instantie een klein aantal direct omwonenden geïnformeerd over het plan met een uitnodiging voor een bijeenkomst.

Het nieuws verspreidde zich snel en er werd vanuit de gemeenschap en enkele raadsfracties via de media en een raadsvergadering veel verontwaardiging geuit over het plan. Dit leidde ook tot protesten op de Markt voor de ingang van het gemeentehuis en boze direct omwonenden die tijdens de eerste bijeenkomst wegliepen. Twee dagen later zou een tweede informatieavond plaatsvinden voor een grotere groep buurtbewoners, maar die kwam er uiteindelijk niet.

Sociale druk
De ondernemer die eerder zijn terrein aanbood, meldde dat hij afzag van medewerking door toenemende sociale druk. Dit had niet alleen invloed op hemzelf, maar ook op zijn gezin, zijn bedrijf en zijn medewerkers. Het college bracht daarop het concept raadsvoorstel niet in procedure en de aanvraag voor de omgevingsvergunning werd ingetrokken.

Het onderzoek ‘De Tijdelijke Gemeentelijke Opvang in Deurne die er niet kwam – een reconstructie’ wordt komende donderdag besproken tijdens de commissievergadering samenleving en bestuur. Hierbij lichten de onderzoekers het rapport toe, waarna er voor de commissieleden gelegenheid is tot het stellen van vragen aan de medewerkers van adviesbureau Berenschot.

Inspreken
De fractie van OGD roept inwoners op om ook hun mening over het document te laten horen omdat omwonenden volgens de partij niet zijn ondervraagd over de gang van zaken: “Wij zijn benieuwd naar hoe jij het proces hebt ervaren en wat je reactie is op het rapport. Het is inmiddels gepubliceerd en te vinden op de website van gemeente Deurne.”

De partij benadrukt ook dat de commissievergadering openbaar is en dat mensen die als omwonenden alsnog willen inspreken hier mogelijkheid voor krijgen. Daarvoor moeten zij zich wel uiterlijk 24 uur voor aanvang van de bijeenkomst aanmelden. Dit kan door een mail te sturen naar griffie@deurne.nl.

De vergadering kun je donderdag ook online volgen via onderstaande videostream.

Foto: gemeente Deurne/Berenschot