Voor inwoners van de Peel was het dinsdagochtend rond 11.30 uur eindelijk zover; ze konden beleven hoe het is als er een F-35 over je huis vliegt. Voor de één was het: ‘niet meer dan wat je van een F-16 hoort’, maar voor de ander ‘rinkelde de kopjes nog net niet op tafel’. De zogenoemde belevingsvlucht was volgens werkgroep Stop vliegbasis de Peel verre van representatief.

De mate van overlast was erg afhankelijk van waar je je tijdens de belevingsvlucht bevond. Zowel bij de eerste als tijdens de tweede vlucht van 15.30 uur bleek de herrie bij inwoners van Deurne overwegend mee te vallen terwijl de overlast in bijvoorbeeld Milheeze bij sommige bewoners wel groot was.

Alles behalve representatief
Voor veel mensen die gisteren het geluid van de F-35 in de gaten hielden, was de belangrijkste vraag in hoeverre de vluchten van gisteren representatief waren. “Niet, gewoon niet”, zegt Boudewijn Sterk van werkgroep Stop vliegbasis de Peel. Volgens hem zijn er meerdere redenen waarom deze vlucht alles behalve een realistisch beeld en geluid geeft.

Vlieghoogte
Dat de geluidsproductie van de F-35 gisteren meeviel op sommige plekken, heeft volgens Sterk verschillende oorzaken: “Het ligt om te beginnen heel erg aan de hoogte waarmee wordt gevlogen, daarom merk je ook zulke grote verschillen in hoe men de herrie heeft ervaren. Mensen die vrij dichtbij de plek wonen waar het toestel omhoog stijgt of juist daalt hebben logischerwijze het meeste last van het geluid van de F-35. Bewoners van de plaatsen waar het vliegtuig rustig overvliegt op grotere hoogte, zullen daarentegen weinig overlast ervaren.”

After-burner
Daarbij benadrukt Sterk dat er zoals Defensie ook zelf bevestigt, gisteren niet echt is geland of opgestegen. Dat levert volgens hem vele malen meer dB’s aan geluid op dan de doorstarts die dinsdag werden gemaakt met de F-35: “Dat is echt een heel verschil, dus daarom alleen al is die belevingsvlucht niet representatief. Daar komt nog bij dat er gisteren geen gebruik is gemaakt van de zogeheten after-burner. Dit is een soort booster die bij het opstijgen met een volle tank extra stuwkracht geeft om de lucht in te komen. Defensie wilde die niet inzetten tijdens de belevingsvlucht omdat het gebruik ervan veel brandstof kost. Dat scheelt zeker met de huidige brandstofprijzen een boel voor Defensie, dat snap ik. Maar dat scheelt ook een heleboel in geluidsproductie.”

Squadrons met 4 tot 6 toestellen
De vlucht met de F-35 is volgens Sterk van de werkgroep Stop vliegbasis de Peel om nog een andere hele simpele reden niet realistisch; “Gisteren vloog er maar één F-35 en dat is in de praktijk natuurlijk vrijwel nooit. De bedoeling is dat er op de basis straks twaalf van die vliegtuigen worden gestationeerd en als die gaan vliegen, doen ze dat in squadrons van vier tot zes toestellen. Dus het geluid van gisteren moet je in het gunstigste geval al met factor vier vermenigvuldigen. Daarnaast kunnen die F-35’s straks ook nog eens niet allemaal tegelijk landen op zo’n toekomstige basis. Dus die gaan dan rondcirkelen in de buurt van Vredepeel tot ze één voor één kunnen binnenkomen op de landingsbaan.”

Oefeningen in het noorden
Defensie meldt dat de toestellen in de toekomst niet net als gisteren een uur boven onze regio blijven vliegen. De oefeningen van de F-35’s zouden vooral plaatsvinden in het noorden van het land waardoor er in de Peel buiten het landen en opstijgen geen langdurige geluidsoverlast zou plaatsvinden.

Luchtvaartnota
Dat is volgens Boudewijn Sterk klinkklare onzin: “Ja, op heel lange termijn misschien wel. Dat heeft te maken met de luchtvaartnota waarin meer ruimte voor de burgerluchtvaart moet komen boven de Peel. Als die afspraken gaan gelden, is er hier geen ruimte meer voor militaire vliegoefeningen en moeten ze daarvoor uitwijken naar het noorden van het land. Maar dat kan nog jaren duren voordat dit zover is. Zolang die nieuwe luchtvaartnota nog niet geldig is, blijft er gewoon boven de Peel een oefengebied waar dan met F-35’s gebruik van wordt gemaakt.”

Definitieve routes
De twaalf routes die de F-35 gisteren naar en vanaf de basis in Vredepeel in verschillende richtingen vloog zijn niet de routes die uiteindelijk gevlogen gaan worden, meldt Defensie: “Ze geven wel een idee van de mogelijkheden. De echte routes van de belevingsvluchten kunnen anders zijn door bijvoorbeeld lokale weersomstandigheden. Routes kunnen in de toekomst anders zijn, als er ervaring is opgedaan om de beste aankomstroutes en vertrekroutes te kiezen.”

Milheeze en Overloon
Dat Defensie dinsdag met de F-35 vanuit meerdere hoeken naar en van de toekomstige basis heeft gevlogen via verschillende routes, is volgens Sterk vrij zinloos: “Zoals Defensie zelf al aangeeft, zullen zij op basis van ervaringen de beste routes gaan kiezen. Die komen dan uiteindelijk maar in twee richtingen te liggen; voor opstijgen richting Milheeze en over Overloon om te landen. Op die routes zullen straks de grootste problemen ontstaan voor bewoners.”

Bekijk hieronder de videobeelden van de F-35 terwijl deze in Deurne overvliegt in de buurt van de Suezlaan in de Walsberg.

Foto: Martien van Dam / Video: Theo de Wit