Steeds meer onverharde wegen gaan verloren omdat er vanuit de omgeving de wens is om deze te verharden met asfalt of half te verharden met puin. De Brabantse Milieufederatie vindt dat geen goede ontwikkeling omdat de onverharde paden naast de cultuurhistorische waarde, belangrijk zijn voor de biodiversiteit van de gebieden.

De organisatie heeft in samenwerking met het Brabants Landschap en gemeenten een onderzoek uitgevoerd in Deurne, Asten en Someren. Hieruit blijkt dat de onverharde wegen worden gebruikt door allerlei insecten, vogels en zoogdieren en de bermen bestaan uit verschillende waardevolle planten. Zaterdag 7 oktober houdt de Brabantse Milieufederatie ook een zandpadenexcursie in Deurne, waarbij het belang van de paden wordt toegelicht.

Eten en drinken
In het buitengebied van de gemeente Deurne vind je veel onverharde wegen waar mensen wandelen, paardrijden en fietsen. “Niet alleen wij maken hier graag gebruik van. Onverharde wegen worden door verschillende soorten vogels, dagvlinders, sprinkhanen, wilde bijen, wespen en loopkevers gebruikt als verblijf en om eten en drinken te zoeken”, zegt Teun Nelemans, stagiair bij de Brabantse Milieufederatie en student aan de HAS.

Hij heeft het onderzoek uitgevoerd naar de natuurwaarden van onverharde wegen. Er is gekozen voor paden in Deurne, Asten en Someren omdat in deze gemeenten veel, en veel verschillende onverharde paden aanwezig zijn.

Patrijs, kneu en zandloopkevers
Op de wegen werd voor een aantal soorten insecten en vogels onderzocht of ze er voorkomen. Gemiddeld zijn er zestien verschillende onderzochte soorten dieren waargenomen per onverhard pad, zoals de patrijs, putter, kneu, zandbijen en zandloopkevers. Naast de insecten en vogels, zijn er ook sporen en waarnemingen van andere dieren, die gebruik maken van de onverharde paden. Onder meer amfibieën, reptielen en zoogdieren werden aangetroffen, waar in de toekomst nog verder onderzoek naar wordt gedaan.

Eén van de conclusies in het rapport van Nelemans is dat de onverharde paden een infrastructuur vormen met een natuurlijke functie. Het zijn volgens de onderzoeker ecologische verbindingszones: “Ook kan het functioneren als ‘groenblauwe dooradering’. Dat zijn kleine natuurelementen die het landschap in belangrijke mate vormgeven. Zowel ecologische verbindingszones als groenblauwe dooradering hebben belangrijke functies: het kan gebieden aan elkaar verbinden en er kan een habitat voor insecten- en vogelsoorten ontwikkeld worden”, legt Teun Nelemans uit.

Paden uit 1832
Naast de waarde voor de natuur, hebben de onverharde paden ook een recreatieve functie als wandelroute, paard-rijroute en fiets- of mountainbike-route en zijn ze volgens de Brabants Milieufederatie cultuurhistorisch van belang. De paden liggen vaak al decennia op dezelfde plaats. Historische kaarten uit 1832 bevatten diverse onverharde paden. Voorbeelden hiervan zijn te vinden in de gemeente Asten, zoals de Weerterbaan, Slotweg en de onverharde paden rondom het kasteel in Asten-Heusden.

De heemkundekring in Deurne heeft in kaart gebracht welke cultuurhistorisch waardevolle onverharde paden er nog aanwezig zijn in onze gemeente. Dat is volgens de natuurbeschermingsorganisatie een belangrijke bron van informatie voor gemeente Deurne om hun onverharde paden en dus hun cultuurhistorische waarde te beschermen.

De Brabantse Milieufederatie meldt dat opgeven voor de zandpadenexcursie op zaterdag 7 oktober in Deurne niet meer mogelijk is, omdat het maximaal aantal deelnemers al is bereikt.

Foto: Brabantse Milieufederatie