Een aantal personen waaronder Maria Berkers van Stop de Stank uit Deurne mogen vandaag hun verhaal vertellen in de Tweede Kamer over hoe zij geuroverlast in hun woonplaats ervaren. Bij dit zogenoemde rondetafelgesprek willen Kamerleden een beter beeld krijgen van de problemen die omwonenden ondervinden in aanloop naar het debat over de geurproblematiek van de vaste commissie voor Infrastructuur en Waterstaat op donderdag 10 november.

Het wordt een lange zit voor de Kamerleden die alle sprekers woensdag van 17.30 uur tot 21.00 uur in de Groen van Prinstererzaal in Den Haag gaan aanhoren. Eén van de eerste sprekers is Maria Berkers van Stop de Stank uit Deurne. Ook zijn er bijdragen van voorzitter Geert Verstegen van het Brabants Burgerplatform en geurexpert Cor Coenrady die onlangs te zien was in de Zembla-documentaire over industrieterrein Kranenmortel in Deurne.

Gezondheid
Voor Berkers van Stop de Stank is het rondetafelgesprek dé kans om Deurne aan de Tweede Kamer als voorbeeld te stellen voor het falen van de Wet Geurhinder Veehouderij (WGV). Ook wil ze de politici uitleggen wat de consequenties zijn voor de inwoners en hun gezondheid.

‘Stank splijt de gemeenschap’
Eén van de meest ernstige gevolgen is volgens Maria Berkers de maatschappelijke ontwrichting. Iets dat ook bleek uit de documentaire-reeks van tv-programma Zembla. Onderzoeksjournalist Ton van der Ham van BNNVARA heeft tijdens de vier maanden dat hij door de gemeente Deurne trok, gemerkt dat de geurproblemen ervoor zorgen dat er conflicten tussen inwoners ontstaan: “Iedereen in Deurne is op één of andere manier wel verbonden met het probleem maar ook met elkaar. De ene persoon heeft last van de geur maar heeft misschien wel een vriend of familie die werkzaam is in de agrarische sector of bij een fabriek die de overlast veroorzaakt. De stank splijt de gemeenschap.”

‘Mensen zijn bang’
Stop de Stank geeft aan dat dit probleem misschien minder speelt onder mensen die in de kernen wonen van de dorpen maar zeker wel in het buitengebied: “Bezwaar maken tegen een vergunningaanvraag leidt tot familie- en burenruzies, tot sociaal isolement en zelfs tot bedreigingen. Mensen zijn bang.” Als voorbeeld daarvan noemt Stop de Stank de mensen die hen benaderen als ze de uitbreiding van een bedrijf in de buurt willen voorkomen: “Als anoniem blijven niet mogelijk blijkt, haken ze af.” Ook heeft de organisatie ‘anonieme leden’, mensen die contributie betalen maar zich uit angst niet bekend maken.

Agrarisch industrieterrein
Het buitengebied van Deurne is volgens Stop de Stank sinds het van kracht worden van de WGV veranderd in een stinkend agrarisch industrieterrein: “Stank uit veestallen en stank van drijfmest waarmee maisvelden en raaigras royaal worden besproeid. Grote veehouderijen liggen als een ‘rookworst’ om Deurne en de kerkdorpen. Ook in aangrenzende gemeenten is sprake van enorme veedichtheid. Er hangt permanent een deken van stank en fijnstof over het peelgebied.” De organisatie waarvan Maria Berkers de Tweede Kamerleden vandaag toespreekt benoemt Deurne ook als stankhoofdstad van Brabant en benadrukt dat inwoners zelfs verhuizen omdat ze ziek worden van de stank.

‘Moreel verwerpelijk’
Naast Berkers van Stop de Stank wordt ook Geert Verstegen van het Brabants Burgerplatform gehoord in het rondetafelgesprek. Hij kwam ook aan het woord in het eerste deel van Stank en strijd van Zembla over de problemen in Deurne aan de Bosweg waar omwonenden tegen uitbreiding van een pluimveebedrijf waren. Hier oordeelde de rechtbank in Den Bosch onlangs over dat de gemeente die vergunning niet had mogen geven. In de uitzending van Zembla noemde Verstegen het voorstel van de provincie om de omwonenden te laten betalen voor het verplaatsen van het pluimveebedrijf ‘moreel verwerpelijk’.

Twee misvattingen
Voor Verstegen is er woensdag één belangrijke vraag: “Kiest de Tweede Kamer uiteindelijk voor de slachtoffers van de vee-industrie of niet?” Volgens hem zijn er twee misvattingen over stank op het platteland die voortdurend rondzingen: “Allereerst: het gaat niet om af en toe een landelijk luchtje, dat er nu eenmaal bij hoort als je op het platteland gaat wonen. We hebben het over werkelijk ziekmakende stank, dag-in, dag-uit. En ten tweede: het gaat niet om stedelingen die op het platteland zijn gaan wonen. Het betreft vrijwel altijd mensen die er al woonden, lang voordat overal rondom hen door de reconstructie grote megastallen als paddenstoelen uit de grond begonnen te schieten.”

Commissie Biesheuvel
De voorman van het Brabants Burgerplatform wil de Tweede Kamer er ook op wijzen dat er niets is gedaan met de conclusies en aanbevelingen van het rapport van de commissie Biesheuvel over de ernst van de stankoverlast en de sociale scheuring die daardoor op het platteland veroorzaakt is. “Er is niet alleen een kloof tussen stad en platteland, maar ook op het platteland. En wat je zelf als omwonende al lang geroken had, namelijk dat luchtwassers en tovervloeren in de praktijk hooguit half werk leveren, is uiteindelijk ook door Wageningen bevestigd”, zegt Versteegen.

‘Echt niet te harden’
Hij stelt ook dat de Staat de wet overtreedt op artikel 8 van het EVRM met de legitimering van geurbelasting boven de 19,4 Odeur. “De Wet geurhinder en veehouderij biedt te ruime marges voor geurbelasting én houdt geen rekening met cumulatie. Neem nu van ons aan dat 19,4 Odeur of nog hoger écht niet te harden is”, vertelt Geert Verstegen. Want de gezonde norm ligt volgens GGD-onderzoek bij 5 odeur en in het geval in Deurne hebben inwoners op bepaalde plaatsen zelfs te maken met vergunningen die een piekbelasting van 30 Odeur toestaan.

Aanpak áán de bron
Verstegen constateert ook dat provincies en gemeenten nog steeds inzetten op technologische end-of-pipe oplossingen bij de bron, terwijl de Europese beginselen uitgaan van een aanpak áán de bron. “De remedie is helder: stel nu een moratorium in voor uitbreidingen en nieuwe stallen. Voorkom dat de burgers hun eigen lucht moeten terugkopen. De kraan dicht voor je gaat dweilen.” Daarnaast wil de voorzitter van het Brabants Burgerplatform vandaag de Tweede Kamerleden vragen om ook de boeren nieuw perspectief te bieden: “Bied ze bijvoorbeeld rechten-voor-rechten.”

‘Gecertificeerde neus’
Vanuit de agrarische wereld zijn Herman Litjens namens het ZLTO en voorzitter Linda Verriet van Producentenorganisatie Varkenshouderij aanwezig bij het rondetafelgesprek. Voor de juridische en wetenschappelijke onderbouwing komen een aantal experts aan het woord waaronder geurdeskundige Cor Coenrady die in Zembla in Deurne ook aanwezig was bij het onderzoek naar de compostfabriek van Attero met zijn ‘gecertificeerde neus.’ Ook zijn een aantal lokale bestuurders uitgenodigd zoals agrarisch adviseur Fred Stouthart van de Omgevingsdienst Zuidoost-Brabant.

Bekijk het rondetafelgesprek live mee via: Livestream: Groen van Prinstererzaal | Tweede Kamer der Staten-Generaal

Lees ook:

• D66 wil Kamerdebat over geurhinderwet na reportage Zembla over Deurne
• Staatssecretaris gaat geurhinderwet opnieuw evalueren na onderzoek Zembla in Deurne
• Deurnese omwonenden pluimveebedrijf Bosweg ondanks uitspraak rechtbank niet gerust op goede afloop
• Gezondheid omwonenden Bosweg is in het geding volgens milieujurist Wösten

Foto: tweedekamer.nl