Er is op dit moment veel te doen over de uitstoot van stikstof en ammoniak in Nederland. Om te bepalen waar en hoe moet worden ingegrepen, is het belangrijk om over de juiste cijfers te beschikken die aangeven waar de vervuiling het ergst is en waar die vandaan komt. Martin Smit, CEO en mede-oprichter van Caeli is ervan overtuigd dat de methode die zijn bedrijf gebruikt bij metingen het meest accuraat is en dat zou geen goed nieuws betekenen voor de gemeente Deurne.

Want uit de gegevens van Caeli die op basis van satellietdata de gemeentes en provincies met de grootste concentraties stikstof (NO₂) en ammoniak (NH₃) in beeld hebben gebracht, blijkt dat Deurne wat betreft ammoniak de hoogste concentratie heeft van heel Nederland. Met Asten en Venray op de respectievelijk tweede en derde plaats van de lijst met hoogst gemeten ammoniakwaarden, lijkt de Peel een plek waar je niet echt opgelucht adem kan halen.

1 van 1

RIVM
Toch is er de laatste tijd veel kritiek over metingen van stikstof en ammoniak. Vooral in de lijsten van het RIVM met de honderd grootste ammoniakuitstoters is nog weinig vertrouwen nadat eerder deze maand bleek dat er voor de derde keer is geblunderd bij de samenstelling van de top 100.

Andere methoden
Gevolg hiervan was dat een aantal varkens- en kippenhouders ten onrechte op de lijst met grote vervuilers zijn gekomen. “Hiermee is het dus nog duidelijker geworden dat meetdata toegepast moet worden. Caeli maakt geen gebruik van enkele rekenmethode van het RIVM”, meldt het Amsterdamse onderzoeksbedrijf. Caeli houdt zich bezig met het in kaart brengen van de atmosfeer en de hoeveelheid verschillende gassen die zich daarin bevinden.

Satellietdata
Volgens Caeli is hun meetmethode betrouwbaarder dan die van bijvoorbeeld het RIVM: “Door de ruwe satellietdata te combineren met algoritmes waardoor op leefniveau emissies en concentraties inzichtelijk te maken zijn, zijn gebieden in kaart te brengen. En daarmee worden de beleidskeuzes op basis van de juiste meetdata gemaakt.”

Stikstof
Als het gaat om de concentraties ammoniak staat Deurne op de eerste plaats. In het geval van stikstof voert daarentegen Vlaardingen de lijst aan samen met de omliggende gemeentes als Schiedam, Rotterdam en Maassluis. Dit blijkt uit twee overzichten die Caeli vorige week openbaar heeft gemaakt en waar op is te zien dat onze regio ook wat betreft stikstofconcentratie niet geweldig scoort.

1 van 1

Buitenland
Vooral als je iets verder richting het oostelijke gedeelte van Noord-Limburg kijkt, is de gemeten hoeveelheid stikstof bovengemiddeld. Uit een kaart die CEO Martin Smit van Caeli op Twitter deelde, blijkt dit mogelijk mede veroorzaakt te worden door de enorm hoge stikstofconcentratie in het Ruhrgebied die op de afbeelding te zien is. Uit de gegevens blijkt dat er over de grens in Duitsland en ook in België rond Antwerpen een verhoogde concentratie wordt gesignaleerd.

1 van 1

Lokale vervuilingsbronnen
Steeds meer mensen, bedrijven en overheden willen oplossingen voor een schonere lucht. Maar de luchtkwaliteitsgegevens in fijnmazige gebieden zijn volgens Caeli zeer beperkt realtime beschikbaar en echte inzichten in lokale vervuilers krijg je daar niet mee, zegt het bedrijf: “Met de data die Caeli levert is er wel inzicht in zowel de samenstelling van de lucht in een bepaald gebied, als eventuele lokale vervuilingsbronnen. Deze data worden verzameld met satellieten, waardoor de gegevens bijzonder nauwkeurig zijn.”

‘Emissies zijn essentieel’
Om piekbelasters te kunnen bepalen, moet volgens Caeli integraal worden gekeken naar stikstofdioxide en ammoniak: “Het is belangrijk om te kijken naar emissie – waar komt het vandaan. Daarnaast moet er ook gekeken worden naar de concentratie – waar bevindt het zich en waar gaat het naar toe? Alleen door meetdata van de bron mee te nemen zijn piekbelasters op een goede manier te bepalen. Zoals Johan Remkes, in zijn rapport ‘Wat kan wel’ heeft aangegeven is het van belang om niet alleen depositie waardes te hanteren. Emissies zijn essentieel.”

Weersinvloeden
Datatech-bedrijf Caeli houdt bij de metingen rekening met een groot aantal factoren zoals ook de weersinvloeden: “Uitstoot van zowel stikstif en ammoniak verspreid zich in het gebied waar het ontstaat. Door windrichting, windsnelheid, luchtvochtigheid en temperatuur mee te nemen in algoritmes is het mogelijk om te bepalen vanuit welke kant de emissie is ontstaan. Bovendien is zeer goed te bepalen, op dag, maand -en jaarniveau welke gebieden het meest belast worden.”

Inzoomen
De twee lijsten die Caeli heeft gepubliceerd zijn gebaseerd op de gegevens van elke gemeente. Voor klanten van het bedrijf is het mogelijk om per provincie of gemeente in te zoomen op bepaalde gebieden of bedrijven waarmee kan worden bepaald wie de grootste uitstoters zijn. In de lijst van stikstofconcentratie is bijvoorbeeld het verkeer een hele belangrijke bron. “Grote uitstoters als Tata Steel, Schiphol en Dow Chemical lijken daardoor weg te vallen. Echter zijn deze grote uitstoters zeer goed zichtbaar bij het inzoomen op hun locaties”, legt Caeli uit.

Meest vervuilde gemeenten van Nederland: Ammoniak 2021 (NH₃ concentratie)

1. Deurne – 132,30 μmol/m²
2. Asten – 129,04 μmol/m²
3. Venray – 127,90 μmol/m²
4. Boekel – 127,02 μmol/m²
5. Nederweert – 126,26 μmol/m²
6. Someren – 125,48 μmol/m²
7. Reusel-De Mierden – 125,27 μmol/m²
8. Hilvarenbeek – 123,69 μmol/m²
9. Gemert-Bakel – 123,123 μmol/m²
10. Sint Anthonis – 121,82 μmol/m²
11. Meierijstad – 121,37 μmol/m²
12. Horst aan de Maas – 121,05 μmol/m²
13. Renswoude – 120,54 μmol/m²
14. Bladel – 120,40 μmol/m²
15. Oirschot – 119,95 μmol/m²
16. Eersel – 119,85 μmol/m²
17. Boxmeer – 119,27 μmol/m²
18. Scherpenzeel – 119,19 μmol/m²
19. Laarbeek – 118,76 μmol/m²
20. Bernheze – 118,43 μmol/m²

Meest vervuilde gemeenten van Nederland: Stikstofdioxide 2021 (NO₂ concentratie)

1. Vlaardingen – 116,98 μmol/m²
2. Schiedam – 115,01 μmol/m²
3. Maassluis – 113,56 μmol/m²
4. Rotterdam – 109,18 μmol/m²
5. Albrandswaard – 107,44 μmol/m²
6. Lansingerland – 105,80 μmol/m²
7. Westland – 104,84 μmol/m²
8. Midden-Delfland – 104,39 μmol/m²
9. Barendrecht – 103,49 μmol/m²
10. Capelle a.d. IJssel – 102,73 μmol/m²
11. Brielle – 101,44 μmol/m²
12. Ridderkerk – 100,68 μmol/m²
13. Zwijndrecht – 100,19 μmol/m²
14. Venlo – 100,17 μmol/m²
15. Nissewaard – 99,19 μmol/m²
16. Delft – 98,52 μmol/m²
17. Pijnacker-Nootdorp – 98,36 μmol/m²
18. Krimpen a.d IJssel – 98,01 μmol/m²
19. Woensdrecht – 97,71 μmol/m²
20. Hulst – 97,40 μmol/m²

Bron en foto’s: Caeli