De eerste twee afleveringen van de documentaire Stank en strijd van tv-programma Zembla over geuroverlast in Deurne, deden eind april veel stof opwaaien. De afgelopen tijd was de tv-ploeg van het BNNVARA-programma voor het derde deel van de documentaire onder meer terug in onze gemeente. Dit keer worden industrieterrein Kranenmortel en afvalverwerker Attero in Deurne onder de loep gelegd.

Volgens Anita Maassen van actiegroep (g)Een Frisse Toekomst Deurne (GFT) komt die aandacht van de media geen moment te vroeg: “Onze bezorgdheid over de Kranenmortel neemt alleen maar toe. Uit de emissieregistraties van de Rijksoverheid blijkt dat de hoeveelheid Zeer Zorgwekkende Stoffen, waaronder benzeen, methaan, VOS en ammoniak boven onze woonwijken en de Kranenmortel enorm is gestegen de laatste jaren. In dat rapport is ook te zien, dat de ammoniakuitstoot door de industrie flink is toegenomen.”

Absurde situaties
In de twee afleveringen van Zembla over Deurne die in april en mei van dit jaar zijn uitgezonden, werd vooral aandacht besteed aan de stankoverlast en de relatie tussen burgers, boeren en bestuurders in de gemeente Deurne. Daarbij bleek dat bepaalde wetten en regels zorgen voor absurde situaties waarbij eigenlijk alle partijen aan het kortste eind trekken. Ton van der Ham, maker van de documentaire-reeks noemde de situatie in Deurne eerder ‘één grote Kafkaëske mindfuck’.

Attero
In het geval van bedrijventerrein Kranenmortel onderzoekt Zembla onder meer de slechte handhaving, burgers die zich overvallen voelen door uitbreidingsplannen en vergunningen die wel erg ruim zijn. “We kijken kritisch naar de vergunning van Attero en de manier waarop omgevingsdienst en gemeente en het bedrijf met klachten zijn omgesprongen. Ook de mestverwerker van Aldenzee komt aan bod. En waarom stuift het zo enorm als ze bij Aldenzee puin storten en verplaatsen?”, zegt Van der Ham.

Milieucategorie
Het gevaar zit volgens Anita Maassen van actiegroep (g)Een Frisse Toekomst Deurne in de milieucategorie: “Als die categorie van zo’n industrieterrein zwaar genoeg is, mogen alle vergunningen verleend worden. De gemeente moet het zelfs toestaan; als zij die vergunningen niet verleent, moet de gemeente gaan betalen voor planschade aan het bedrijf dat de vergunningen aanvraagt.”

Vuurwerkramp
Op de meeste industrieterreinen in de gemeente Deurne geldt een milieu-categorie 2 tot en met 3.2. Dat wil zeggen dat daar geen zware industrie mag plaatsvinden. Maar op de Kranenmortel mogen tot zelfs de zwaarste categorie 5.1, bedrijven worden gevestigd. Dit kunnen bijvoorbeeld een landbouwchemicaliënfabriek zijn of een farmaceutische grondstoffenfabriek, gasbehandelingsinstallatie of verf- en lakfabriek. Maar ook een kruit- of vuurwerkfabriek zoals die we kennen van de ramp in Enschede, valt binnen diezelfde categorie.

‘Het mag volgens de wet’
“Wij hebben de gemeente en provincie meerdere malen gewezen op de effecten van deze zware bedrijven op onze volksgezondheid, en dat de milieucategorie dus per direct naar beneden moet worden afgeschaald tot onder de 4.2”, zegt Maassen. “Laatst ook weer, wordt het bedrijf Eurofast vergund om een spuitgieterij te bouwen op 80 meter van de eerste woningen van Zeilberg, want het bedrijf staat op categorie 4.2 grond. Het mag volgens de wet, dus wordt de vergunning verleend. Naast de overlast die onze woonwijken al moeten dragen komt er dus nog een luchtje bij, die van een kunststof-spuitgieterij.”

‘Papieren werkelijkheid’
Net als in de afleveringen van Zembla over geuroverlast door veehouderijen en de effectiviteit van luchtwassers die in de praktijk veel minder bleek, lijkt ook bij de situatie op industrieterrein Kranenmortel weer sprake te zijn van een ‘papieren werkelijkheid’. Maassen van de actiegroep in Deurne zegt dat de bedrijven vaak niets te verwijten valt: “Zij hebben voldaan aan de eisen. Dus ook weer volgens de wet, op papier, klopt het. De Omgevingsdienst Zuidoost-Brabant bewaakt en de vergunningen kloppen, maar de burger ervaart toch overlast. De emissies, gemeten door de Rijksoverheid, bewijzen dat papier en werkelijkheid niet overeenkomen.”

Goed leefmilieu
Het is volgens de actiegroep de taak van de gemeente, B&W, de raad en de politiek om zorg te dragen voor haar inwoners. Mede daarom gaat journalist Ton van der Ham ook in het derde deel van de documentaire opnieuw op bezoek bij de wethouder in Deurne. Er zijn volgens Maassen van de actiegroep adviezen van de Rijksoverheid die onder andere door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) worden uitgedragen met richtlijnen voor de afstand van een milieucategorie ten opzichte van een goed leefmilieu. “Tien jaar geleden heeft ons college van B&W dat advies in de wind geslagen. Het is nu aan de politiek om dat bestemmingsplan te herzien en de milieucategorieën af te schalen”, zegt Maassen.

Eén jaar korter leven
Dat dit snel moet gebeuren, blijkt volgens haar uit een rapport van de GGD waarin wordt gesteld dat inwoners van Zuidoost-Brabant een jaar korter leven dan mensen elders in Nederland. “We roken als het ware vier sigaretten per dag hier in Deurne door de luchtvervuiling. Het wordt tijd dat we dat jaar terug gaan verdienen. 32.000 inwoners, één jaar, dat is 32.000 levensjaren!”

Het derde deel van Stank en strijd van Zembla is donderdag 6 oktober te zien bij BNNVARA op NPO 2 om 20.25 uur en wordt herhaald op donderdag 13 oktober op NPO 2 om 9.30 uur.

Foto: Josanne van der Heijden